Tímarit Máls og menningar - 01.12.1967, Blaðsíða 92

Tímarit Máls og menningar
orð sem góður félagsmaður og ræðu-
maður með ágætum. Sj álfum er hon-
um enn í minni, hvílíka hrifni vakti
skálaræða hans fyrir Matthíasi skáldi
Jochumssyni. Ég undirritaður lýsi
því yfir með mikilli ánægju, að þar
um hefur hann sízt nokkuð of sagt.
Eftir 53 ár man ég skýrt, hve við vor-
um stoltir frammi fyrir skáldjöfrin-
um af því, að fulltrúi okkar skyldi
halda honum slíka ræðu. Og tuttugu
ára að aldri tekur Stefán sitt gagn-
fræðapróf og fær það verkefni til
prófritgerðar, hvaða stöðu hann ætli
að veija sér í lífinu og hvers vegna.
Það var þá, að ég opinberaði ásetn-
ing minn með að verða prestur til að
hressa upp á andlega innviðu þjóðar
minnar. Stefán var ekki svo fjarri
því að vera sama sinnis. Hann kaus
sér að verða rithöfundur og stefndi
með því að sama marki og ég. Og til
þess að svo mætti verða um árang-
ur ritstarfa hans, ætlar hann að snúa
sér að ritgerðarsmíð og blaða-
mennsku. Blöðin og tímaritin hafa
hlutverki að sinna, sem „er mjög há-
leitt og þýðingarmikið“, segir hann.
Stefán ætlar að verða sannur rithöf-
undur, og sannir rithöfundar „starfa
í sannleikans og réttlætisins þjón-
ustu“. Hlutverk blaðamannanna og
rithöfundanna er að benda á „lestina
og meinsemdirnar í þjóðfélaginu, og
mega þar ekki hlífast við, þó að ein-
hverjum kunni að sárna“, segir Stef-
án Jóhann. Bravó fyrir honum.
II
Framundan mega blasa miklir erf-
iðleikar, ef góður námsmaður, sem
á svona háar og göfugar áætlanir um
lífsstarf, lætur lærdómsgöngu sinni
lokið með gagnfræðaprófi, enda lét
Stefán Jóhann það ekki um sig spyrj-
ast. Hann átti það, sem drýgstur auð-
ur hefur reynzt íslenzkum alþýðu-
sonum til menningar og frama: góða
burði til líkama og sálar og sterkan
vilja. Kaupavinna næsta sumar og
um haustið til Reykjavíkur í Mennta-
skólann.
Nú verða tímamót í ævi hans.
Námið verður erfiðara en áður, en
því er ekki svarað með meiri einbeit-
ingu á námsefnið. Lífið hefur svo
margt unaðslegt að hjóða og engin
ástæða að pína sig með námsleiða.
Þá var margt andans manna við nám
í Menntaskólanum í Reykjavík. Þeir
lauguðu sál sína í lindum fagurra
lista, teyguðu af skálum guðaveiga
og einnig annarra veiga, og áttu sam-
an ógleymanlegar unaðarstundir.
Það er bjart yfir þessum dögum, og
vináttan og góðleikinn er hinn sami
í allra garð, skólafélaga og kennara.
Að hálfri öld liðinni lítur hann með
blygðun til þess, er hann tók þátt í
ókyrrð og ertni við kennara í sumum
kennslustundum. Svona þungt liggur
Stefáni það á hjarta að breyta rétt.
Á Menntaskólaárunum hneigist
hugur hans svo meir og meir inn á
brautir þjóðmálanna. Hann telur sig
394