Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Blaðsíða 9

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Blaðsíða 9
Merking hugtaksins ,vinstri' Hvers vegna er þá útópían skilyrði byltingarsinnaðrar hreyfingar? Vegna þess að til er mikil söguleg reynsla, sem er að meira eða minna leyti falin í hinni félagslegu vitund, reynsla sem kennir að takmörk sem ekki verða gerð að veruleika núna, nást ekki ef þau eru ekki orðfærð á meðan ekki er hægt að framkvæma þau. Með öðrum orðum, það sem er ómögulegt núna, verður yfirleitt aðeins mögulegt ef það er orðfært á meðan það er álitið ómögulegt. Óbein sönnun er sú staðr<|jynd, að fjöldi af endurbótum mun aldrei ná byltingarkenndu takmarki, og að endurbótasinnuðum flokki, hversu sjálfum sér samkvæmur sem hann er, mun aldrei takast að framkvæma bylt- inguna óséð. Tilvera útópíunnar sem útópíu er nauðsynleg forsenda þess, að hún hœtti einhvern tíma að vera útópía. Byltingarsinnuð hreyfing getur ekki orðið til við framkvæmd byltingar, vegna þess að ef ekki væri til byltingarsinnuð hreyfing, þá yrðu engar bylt- ingar. En svo lengi sem hin byltingarkennda framkvæmd er ekki enn orðin að endanlegum veruleika, eða er ekki óumdeilanlega og ljóslega til staðar, er hún útópía. Fyrir spánska öreiga er félagsleg bylting útópía; en spánskir öreigar munu aldrei gera byltingu ef þeir kunngera hana ekki á meðan hún er ómöguleg. Þetta er ástæða þess, að hefð er svo mikilvæg fyrir byltingar- hreyfinguna: þessi hreyfing gæti aldrei fagnað sigrum, ef hún hefði aldrei orðið að lúta í lægra haldi á fyrri þróunarstigum — þeas. ef hún hefði ekki framkvæmt byltingarkenndar athafnir á tímum þegar sögulegar aðstæður fyrirbyggðu árangur. Viðleitnin til byltingar verður ekki fyrst þá til þegar veruleikinn er til- búinn fyrir byltingu, vegna þess að skilyrði fyrir slíku ástandi eru byltingar- sinnaðar kröfur, sem gerðar eru til veruleika sem ekki er tilbúinn fyrir byltingu. Stöðug áhrif frá hinni félagslegu vitund er eitt af nauðsynlegum skilyrðum fyrir sögulegri þróun, þannig að róttæk breyting geti orðið; útópía er forsenda félagslegra umbyltinga, líkt og óraunhæf viðleitni er forsenda raunhæfrar viðleitni. Þetta er ástæða þess, að byltingarkenndri vitund er ekki nægilegt að taka einungis þátt í breytingum sem þegar eiga sér stað; hún getur ekki aðeins fylgt atburðarásinni, heldur verður að fara á undan atburðunum, á þeim tíma þegar þeir eru hvorki áætlaðir né séðir fyrir. Þessvegna — og þetta er mikilvæg raunhæf niðurstaða — tekur vinstri- hyggja það ekki nœrri sér að vera álasað fyrir að hafa útópíu að leiðarljósi. Hún getur tekizt á við þá ásökun, að innihald útópíunnar sé skaðvænlegt samfélaginu, en hún tekst ekki á við þá ásökun, að hún berjist fyrir útópíu. 87
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.