Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1982, Qupperneq 19

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1982, Qupperneq 19
Dauða leikhúsið og kraftur leiksins minnkaði þegar efnið og áhorfendurnir hættu að koma leikurunum á óvart og fæða af sér spennandi uppgötvanir. Eg reyndi eitt sinn að sýna nokkrum háskólanemum þau áhrif sem athygli áhorfenda hefur á frammistöðu leikarans. Ég bað um sjálfboðaliða og fékk honum pappírsörk með ræðu úr Rannsókninni, leikriti Peters Weiss sem fjallar um fangabúðirnar í Auschwitz. A meðan maðurinn las ræðuna í hljóði flissuðu áheyrendurnir eins og fólk gerir gjarnan þegar einhver úr þess hópi er í þann veginn að gera sjálfan sig að fífli. En það sem maðurinn las hafði svo sterk áhrif á hann að hann veitti viðbrögðum fólksins enga eftirtekt og fór ekki hjá sér. Þvert á móti hafði alvara hans og einbeiting þau áhrif á áheyrendur að þeir þögnuðu fljótlega. Síðan bað ég hann að lesa ræðuna upphátt. Um leið og fyrstu orðin hljómuðu skynjuðu áheyrendur ógnþrunginn boðskap þeirra. Kennslustofan hvarf, einnig sjálfur lesandinn; nakinn vitnisburðurinn frá Auschwitz ríkti einn og sameinaði hugi okkar allra. Við hlýddum í dauðaþögn á lesturinn sem var hafinn yfir gagnrýni; hann var hvorki þokkafullur né þokkalaus, hvorki snjall né klaufalegur; hann var fullkominn því að flytjandinn hafði gleymt sjálfum sér og hugsaði um það eitt að boðskapurinn kæmist til skila. Hann skynjaði að áheyrendurnir vildu heyra, hann vildi sjálfur láta þá heyra; annað þurfti ekki til að myndirnar af hryllingi fangabúðanna gæddu rödd hans ósjálfrátt og fyrirhafnarlaust þeim styrk og þeirri hæð sem við átti. Að þessu loknu bað ég um annan sjálfboðaliða og fékk honum ræðuna úr Hinriki fimmta eftir Shakespeare, þar sem eru taldir upp þeir hermenn úr liði Breta og Frakka sem féllu í orustunni við Agincourt. Lesturinn var jafn slæmur og hjá aumasta fúskara. Um leið og hann sá bindi með nafni Shakespeares á kilinum skutust upp í huga hans ákveðnar viðteknar hug- myndir um hvernig œtti að flytja Shakespeare. Falskur hátíðleiki afskræmdi röddina, orðin komu skrykkjótt með einkennilegum áherslum, tilgerðar- lega og þvingað, á meðan áheyrendurnir iðuðu í skinninu eftir að þulunni lyki. Þegar lesturinn var á enda spurði ég fólkið hvers vegna það gæti ekki hlustað af sömu alvöru á ræðuna um mannfallið við Agincourt og lýsing- arnar á hörmungunum í Auschwitz. Ut frá því spunnust ákafar umræður. ,,Það er svo langt síðan orustan var háð við Agincourt." „Það er líka langt síðan eyðingarbúðirnar voru í Auschwitz." „Ekki nema fimmtán ár.“ „Hversu langur tími þarf þá að líða til þess að lík verði sögulegt?" „Hvað þarf mörg ár til að gera morð rómantísk?" Þegar við höfðum rætt málið nokkra stund lagði ég til að við gerðum enn aðra tilraun. Ég bað sama mann að flytja aftur ræðuna úr Hinriki fimmta en hafa stutta þögn á eftir hverju nafni. Aheyrendurna bað ég um að nota þagnirnar til að tengja saman það sem þeim þætti Agincourt eiga sameigin- TMM II 385
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.