Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1982, Page 28

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1982, Page 28
Tímarit Máls og menningar siðferðislegum eða pólitískum boðskap. Það breytir engu þó að þessi boð- skapur sé bæði góður og göfugur, ef ekki er talað á tungu leiksviðsins falla orð höfundarins í ófrjóa jörð. Nútíma höfundar virðast stundum ímynda sér að þeir geti notað „hefðbundin“ form til að ná eyrum áhorfenda. Slíkt var e. t. v. hægt á meðan eitthvert líf leyndist í þessum hefðbundnu formum. Nú hafa þau ekkert gildi lengur og við þær aðstæður ber hverjum höfundi, hvort sem hann hefur áhuga á leikhúsi sem slíku eða ekki, að spyrja sjálfan sig hvert sé innsta eðli dramatískrar tjáningar. I þessu atriði mætir vandi höfundarins þeim erfiðleikum sem leikstjórinn á við að etja. Leikstjórinn I hvert skipti sem ég heyri leikstjóra setja á hátíðlegar tölur um nauðsyn þess að vera trúr höfundinum, að láta leikritið sjálft tala, fyllist ég tortryggni; það er ekkert erfiðara en slíkur trúnaður. Ef á að láta leikritið eitt tala getur vel farið svo að ekkert hljóð heyrist frá því. Maður verður að kalla hljóðið fram. Til þess þarf að grípa til margra bragða og útkoman getur orðið afskaplega einföld í sniðum. Samt er varasamt að stefna beinlín- is að slíkum einfaldleika því að þá gætu menn reynt að stytta sér þá erfiðu leið sem liggur til einfaldrar niðurstöðu. Það er einkennilegt starf sem leikstjórinn hefur með höndum. Hann biður ekki um að vera almáttugur, en samt er ætlast til þess af honum. Hann vill fá að gera mistök, en samt er eins og meðal leikaranna sé ósjálfrátt í gangi samsæri um að fá honum æðsta úrskurðarvaldið í hendur; þeir þurfa nefnilega svo sárlega á slíkum hæstarétti að halda. I vissum skilningi villir leikstjórinn alltaf svolítið á sér heimildir, verður leiðsögu- maður í náttmyrkri um landssvæði sem hann þekkir ekki sjálfur. En hann á ekki um annað að velja en taka þessa leiðsögu að sér og kynnast leiðinni um leið og hann fer hana í fyrsta skipti. Sá leikstjóri sem gerir sér ekki grein fyrir þessari stöðu sinni og vonar hið besta þegar ástæða er til að óttast hið versta, hafnar oftar en ekki í dauðu leikhúsi. Endurtekningin er eitt af megineinkennum dauðs leikhúss; dauði leik- stjórinn notast við gamlar forskriftir, gamlar aðferðir, gamla brandara, gömul áhrifabrögð, hefðbundin upphöf á atriðum, hefðbundin lok á þeim. Hið sama á við um samstarfsmenn hans leikmyndahönnuðinn og tón- skáldið ef þeir byrja ekki upp á nýtt í hvert einasta skipti og spyrja eins og börn: hvers vegna í ósköpunum búninga, hvers vegna tónlist? I hvaða tilgangi gerum við þetta? Dauður leikstjóri er sá sem ögrar ekki starfs- deildum leikhússins til nýrra viðbragða. Menn hafa viðurkennt í að minnsta kosti hálfa öld að leikhúsið sé ein heild og að allir frumþættir þess verði að ná sambandi sín á milli. Þessi sýn 394
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.