Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1982, Side 44

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1982, Side 44
Tímarit Máls og menningar stöðu sinni í heiminum og þessvegna er það svo reiðubúið að taka við öllu sem að því er rétt (. . .) Hugmyndir barna um hlutina samsvara ekki endi- lega raunveruleikanum sjálfum. Reynsluleysi barnsins leiðir oft til furðu- legra ímyndana sem okkur virðast frumlegar og hrífandi í senn. Þetta gleður fullorðna mjög. Þeir gera sér óspart far um að viðhalda þessum ruglingi, sem er í upphafi engan veginn óskynsamlegur, með því að troða huga barnsins fullan af ævintýrum. Meðan barnið er enn að mestu laust við byrðar þekkingar og áunninna siðvenja og fært um að láta ímyndunaraflið leika lausum hala, þá telja fullorðnir sér skylt að örva hið barnslega ímyndunarafl með sögum sem eru þess eðlis að þær veita barninu vitneskju um allskyns fyrirbæri sem ekki eru í neinu minnsta samræmi við raunveru- leikann. Sérhver skírskotun til hins félagslega veruleika er að dómi fullorðinna viðurstyggilegt raunsæi, en raunsæi er í augum fullorðinna andstæða þess sem þeir kalla ímyndunarafl. Jafnskjótt og vísindin hafa leitt í ljós að viðtekinn skilningur okkar á ákveðnu fyrirbæri er fáránlegur, troðum við þessum skilningi uppá börnin. Póstvagninn sem menn eru löngu hættir að nota er afkáralegt farartæki í augum fullorðinna á okkar tímum. Engu að síður höldum við áfram að segja börnunum frá honum í ævintýrum sem einhverskonar galdratæki, endaþótt við vitum að börnunum þykir á sama hátt og okkur sjálfum miklu meira í bílinn spunnið." Með hliðsjón af þessum orðum Brauners er ástæða til að vekja enn athygli á því hve margt er skylt með áhangendum rómantísku stefnunnar og forsvarsmönnum borgaralegs barnaleikhúss. Hvorir tveggja líta svo á að barnið sé einskonar náttúruvera sem kosta verði kapps um að varðveita sem allra lengst í svokallaðri upprunalegri mynd. Þetta viðhorf felur hins- vegar í sér átök tveggja, að því er virðist, ósættanlegra andstæðna. I einn stað á það að vera forsenda frjálsrar og hamingjuríkrar umgengni við nátt- úruna að barnið sé frjálst undan óttanum við örlaga- og eyðingarmátt óræðra náttúruafla. I annan stað á barnið að höndla hamingjuna í veröld sem er reyndar ógnað, en þó jafnframt vernduð af fullorðnum. Það sem vekur söknuði blandna hrifningu hjá fullorðnum, þegar um er að ræða leikrit í ætt við Krukkuborg, Vatnsberana og Kóngsdótturina sem kunni ekki að tala, reynist m. ö. o. vera nokkuð sem þeir hafa áður þröngvað uppá börnin í laumi til að fá staðfestingu sinna eigin ófullnægðu og sviknu bernskulangana á leiksviðinu, — ekki einu sinni þeirra langana sem þeir höfðu í raun og veru, heldur í þeirri mynd sem þeir hafa búið sér til af þessum löngunum eftirá. Það sem á að vera í fullu samræmi við barnseðlið reynist vera hugarburð- ur höfundanna sjálfra, sem sífellt reyna árangurslaust að afhjúpa leyndar- 410
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.