Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1982, Side 127

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1982, Side 127
flutnings er fiskafurðir og mikill hluti þeirra er óunninn eða lítt unninn. Sjá- varútvegur á Islandi er þess vegna frum- stæður atvinnuvegur, þótt hann sé fjár- magnsfrekur. Það sést ennfremur af op- inberum talnagögnum að einingarverð fiskútflutningsverðmæta á föstu verð- lagi í íslenskum krónum hefur nánast staðið í stað frá stríðslokum, hækkað dálítið 1960—70 en lækkað eftir það. Skiptagildi íslenskra fiskafurða gagnvart erlendum úrvinnsluafurðum hefur þess vegna fallið, og þessu falli er best lýst með falli íslensku krónunnar gagnvart erlendum gjaldmiðlum. I Frjálshyggj- unni eru ræddar ýmsar aðferðir til að endurspegla þetta verðhrun, ég vísa einkum til bls. 165, töflu 19. En Ásgeir er sýnilega blindaður af peningaverð- breytingum og neitar að horfast í augu við hin ójöfnu skipti í utanríkisverslun- inni. Trúlega aðhyllist hann utanríkis- verslunarkenningar Ríkardó og má síst til þess hugsa að hvorki samkeppni né jafnvægi hafa einkennt íslensk utanríkis- viðskipti undangengna áratugi. Ásgeir gefur í skyn að ég geri mig sekan um verstu þversagnir hvað varðar kaupgjaldsmál. Annars vegar á ég að vera þeirrar skoðunar „að laun séu svo lág að þau séu lægri en sem nemur jaðar- framlagi vinnuaflsins" og hins vegar „að kauphækkanir séu að miklu leyti runnar undan rifjum stórfyrirtækjanna“. Og svo gamnar Ásgeir sér yfir því að sam- kvæmt þessu sé fráleitt að vera á móti ISAL, enda „vita allir sem fylgst hafa með efnahagsmálum á Islandi að erlend stórfyrirtæki hafa átt þátt í því að hækka laun, þannig að íslenskir kapítal- istar hafa kvartað sáran og málgögn verkalýðsins (?) eins og Þjóðviljinn tóku undir sönginn“, skrifar Ásgeir. I fyrsta lagi veit Ásgeir að það er rétt hjá Umsagnir um b<ekur mér að launaþróun á Islandi hefur verið verkalýð óhagstæð undanfarin ár. Ekk- ert lýsir því betur en sú staðreynd að kaupgjald að meðaltali má ætla lægra en nemur jaðarframlagi verkalýðs. Rök- stuðning minn fyrir þessu véfengir Ás- geir ekki, en hann segist hafa haft „lúmskt gaman af þeirri kenningu". Eg veit ekki hvað kætir hann. í öðru lagi veit Ásgeir að hlutdeild innlendra fram- leiðsluþátta hefur farið minnkandi í framleiðslukostnaði ÍSAL og er nú miklu minni en upphaflega var gert ráð fyrir, sumpart vegna rýrnandi kaup- gjalds og raforkuverðs að raunvirði og sumpart vegna mikilla verðhækkana á innfluttum framleiðsluaðföngum (meðal annars vegna „hækkunar í hafi“). Þegar ISAL býður launahækkanir um- fram það sem innlendir kapítalistar gera og geta boðið, þá er það gert á kostnað innlendra skattgreiðenda sem þurfa að niðurgreiða rafmagnskostnaö og skattá- kvæði. Innlendu fyrirtækin hafa ekki tök á sömu rausn, enda hafa þau marg- faldan raforkukostnað og skattbyrði á við ISAL. Islenska ríkið hefur ekki efni á að veita öllum kapítalistum jafnódýrt rafmagn né heldur skatta þá alla jafnlágt og ISAL (til að hækka launin í landinu?) vegna þess að gauksunginn í Straumsvík er svo dýr. I þriðja lagi virðist Ásgeir ekki skilja heildarsamhengið í stóriðju- pólitíkinni, ef hann telur vaxandi hlut- deild erlendra stóriðjufyrirtækja leysa vanda íslensks verkalýðs. Eignarýrnun hagkerfisins af álsamningnum ætti að vera honum umhugsunarefni. Fjár- mögnun á fleiri gauksungum myndi gera Island að allsherjar skattafangelsi íslensks verkalýðs. Það verður vonandi fyrir „sögulokin" sem íslenskri alþýðu verður þetta ljóst. Annars er allt um seinan og landið orðið aftur að nýlendu. 493
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.