Tímarit Máls og menningar - 01.11.1983, Blaðsíða 91

Er víst að 7. áratugurinn sé liðinn
Sjálfsmynd karlmannsins
I skriftum sínum tengir Frandse drauminn um pólitískt vald við drauma
bernskunnar um fullkomið samræmi. Það er hins vegar ekki hægt að snúa
aftur nema kannski með því að drepa sig og það tekst honum ekki. Eftir að
hafa horfst í augu við dauðann viðurkennir hann bilið á milli þess æskilega
og þess sem er og þá verður aftur mögulegt að lifa virku lífi.
Persónulega kreppu sína og hrap tengir hann vakningu Katrínar í
kvennahreyfingunni. Tvær myndlíkingar eru notaðar til þess að sýna þann
klofning eða það bil sem myndast: Taflan og skólaritgerðin:
Eg held að Katrín hafi aldrei nokkurn tíma skilið hversu víðtækt það var sem
hún þurfti að slást við í hjónabandi okkar, þegar hún, að því er mér virtist,
meðhöndlaði mig eins og ég væri tafla, sem hægt væri að þurrka þetta bara allt
af og skrifa síðan strax í staðinn nýja og betri áletrun. (60)
Hvernig á ég að endurvinna glæsibraginn minn þegar bæði henni og mér
finnst alltaf að ég sé eins og léleg skólaritgerð sem þarfnast svo mikilla
leiðréttinga að það borgar sig tæpast? (89—90)
Kvennahreyfingin reynir að skilgreina bilið milli þess æskilega og þess
sem er til þess að geta síðan krafist þess að það verði yfirstigið og Frandse
sem finnst gagnrýnin á karlrembuna rétt „í grundvallaratriðum“, reynir að
aðlaga sig:
Þetta er líka þannig að annar helmingurinn af mér getur ekki verið þekktur
fyrir hinn. (185)
Gallinn er bara sá að þetta bil er hluti af einstaklingnum, — sálrænn
raunveruleiki. Það er hægt að stíga yfir það á táknrænan hátt með táknrænni
vinnu en það verður nú þarna samt. Það er kannski ekki svo erfitt að þurrka
áletrunina af töflunni hjá Frandse en það er næstum ómögulegt að skrifa
nýja í staðinn og án áletrunar er taflan ekkert. Samfélagsaðhæfing Frandses,
áletrun töflunnar, byggist á draumnum um yfirráð, hvort sem þau tengjast
nú fótbolta eða kvenfólki. Meðan Frandse er að gera sögu þeirra Katrínar
upp við sig segir hann:
Einmitt þessa svolítið rónalegu ósvífni, sem hún varð ástfangin af hjá mér,
getur hún alls ekki þolað lengur og um leið og hún breiðir úr sér fer ég að falla
saman. (89)
Frandse skrifar til að hreinsa sig og minnir um margt á andhetjuna í
amerískum og skandinavískum bókmenntum:
Eg er óþolandi og veit það vel og finnst það leiðinlegt og er þess vegna
helmingi meira óþolandi. (122)
561