Tímarit Máls og menningar - 01.11.1983, Blaðsíða 101

líklegt sé að hinn almenni íslenski
lesandi vilji fá meira að heyra um það
efni. Hins vegar væri alrangt að segja að
Siðferdi og mannlegt eðli sé ekkert ann-
að en þurr upptalning á því sem Hume
hélt fram um eitt og annað. Eins og áður
er getið er mikið um almennar siðfræði-
legar rökræður í ritinu, sem gætu hæg-
lega staðið lítt breyttar án þess að Hum-
es væri þar að nokkru getið, þó svo að í
þessari bók séu skoðanir hans tilefni
þeirra. Vel mætti segja mér, að þessar
almennu rökræður séu líklegar til að
vekja áhuga og forvitni. En oft þegar
rökræða Páls um eitthvert slíkt efni fer
að verða verulega skemmtileg og
spennandi, snýr hann sér að öðru vegna
þeirrar kvaðar sem á honum er um að
gera nokkurn veginn tæmandi grein
fyrir helstu atriðunum í siðfræði
Humes.
Allur frágangur bókarinnar er hinn
vandaðasti og henni fylgir tímatal og
bókaskrá.
Eyjólfur Kjalar Emilsson
SPJÓTALÖG Á SPEGIL
Eitt af því sem gerir ljóð Þorsteins frá
Hamri ákaflega mikils virði er hve ein-
arðlega og heiðarlega þar er jafnan tekist
á við stóru málin um manninn og heim-
inn. Barátta manna gegn kúgun og
ofbeldi en fyrir réttlæti, lífi og friði —
réttinum til að vera maður — og
samstaða með þeirri baráttu hefur verið
einna stærst stóru málanna í ljóðum Þor-
steins. Áherslur og forgangur viðfangs-
efna hafa vitaskuld verið með ýmsu móti
í þeim 9 ljóðabókum sem hann hefur
sent frá sér — og bækurnar verið mis-
jafnlega vonglaðar og harðskeyttar. Sú
fyrsta þeirra, I svörtum kufli, kom út
Umsagnir um bœkur
fyrir aldarfjórðungi. Ljóð Þorsteins hafa
samt alltaf borið í sér þann trausta skiln-
ing á veruleikanum sem enn eykur gildi
þeirra og veldur því að auki að allt ljóð-
verk hans er óvenjulega heilsteypt og
sjálfu sér samkvæmt. I ljóðum síðustu
bókar Þorsteins, Spjótalaga á spegil (Ið-
unn 1982) sýnist mér birtast meiri ugg-
ur, ótti, ráðvilla og vonleysi fyrir hönd
mannsins heldur en er að finna í fyrri
ljóðabókum hans — þess skálds sem
jafnan hefur skálda næmast fylgst með
og fundið slátt samtímans. Það segir
ekki lítið um líðan mannsins á okkar
dögum.
I Spjótalögum á spegil eru 40 sjálfstæð
ljóð. Þrjú þeirra eru þýðingar Þorsteins
á ljóðum eftir Hermann Hesse. Um þær
kann ég fátt að segja vegna vanþekkingar
á frumtexta Hesse. Áhrifamáttur og
dýpt ljóðanna á íslensku bera þó þýð-
ingu Þorsteins fagurt vitni. Og enn nær
kviku ljóðs og lífs finnst mér hann kom-
ast í þýðingunni „Öllum dauða“ heldur
en Jóhannes úr Kötlum í þýðingu á sama
ljóði, „Margfaldur dauði“, í Erlendum
nútímaljóðum.
Náttúra og mannlíf
Nú er kynlega
nóttum varið.
Niða auðnir
í fjarskans dul.
/.../
Senn verður barið.
(„Blikur“, 38)
Sár ótti og grunur um óskapleg tíð-
indi, yfirvofandi ógn, er afar nálægur í
Ijóðum Spjótalaga á spegil. Heimurinn
virðist fyrir löngu hafa lifað sitt fegursta,
571