Tímarit Máls og menningar - 01.11.1983, Blaðsíða 68

Tímarit Máls og 'menningar
að henni. Ég þykist þess fullviss að sálfræðilegir túlkendur myndu fljótt sjá í
þessu táknlegar skírskotanir og leggja jafnframt áframhaldið út í þeim dúr:
. í skelfingu barðist hún um í vatninu, sparkaði frá sér hyldýpinu. . (81)
Nautið
Kynferðisskírskotanir Svövu eru stundum ennþá ljósari en í „Sundi“, eins
og sést í Leigjandanum og þó enn frekar, á sérlega magnaðan hátt, í
smásögunni „Tiltekt". Myndasafnið sem konan í þeirri sögu er í erfiðleikum
með að koma lagi á, virðist bera í sér ámóta almenna vísun á lífið og
veisluglaumurinn og sundið í samnefndum sögum, en eins og í „Sundi“
vísar þetta fyrirbæri þó fremur til innra lífs konunnar, samansafnaðrar
fortíðar og lífsreynslu í huga hennar, því „allt annað var í röð og reglu hjá
mér. Alltaf. Það hefur alltaf verið tekið til þess hvað ég er myndarleg
húsmóðir.“ (68) En undir hinu fágaða yfirborði, sem svo algengt er fyrir
húsmæður og aðrar söguhetjur Svövu, er óvissa og ringulreið, því „allan
tímann var myndasafnið í óreiðu. Já, þessi mynd sem var tekin heima hjá
honum haustið sem við giftum okkur, hún ætti líklega að koma fyrst.“ (69)
Á myndinni stendur eiginmaðurinn fyrir miðju, og á bersýnilega vel heima í
þessu umhverfi, en í bakgrunni gefur að líta sígild athafnasvæði karlmanna.
Myndin er svo illa tekin að konan er úti í jaðri og aðeins með annan fótinn
inni á myndinni. Hér sem annars staðar í verkum Svövu fær konan ekki að
njóta sín úti við, hennar staður er inni, enda gengur konan sjálfkrafa í
uppvaskið með tengdamóðurinni.
I þessari ferð verður konan vitni að því er komið er með naut inn í
plássið, og í þeirri lýsingu sýnir Svava hve frábær stílisti hún er, og það allt
eins þótt hún hverfi frá þeim agaða, kaldhamraða stíl sem er hennar
aðalsmerki. Hér bregður hún á allt að því thorískan sprett:
Fyrst varð ég undrandi á því hvað nautið var lítið. Það var samanrekið,
vöðvahnýtt með grimman haus á sverum svíra og fjórir stuttir digrir fætur
sem rótuðu upp jarðveginum en þegar það rann hjá skynjaði ég þennan
ógurlega kraft sem rak dýrið áfram og leitaði útrásar í drunum og fnæsi uns
nautið var ekkert annað en þetta blinda afl og hafði ekki annan tilgang en bera
það áfram og sem snöggvast fannst mér að vöðvarnir, lappirnar, svírinn,
blóðhlaupin augun og rymjandi barkinn hlytu að vera til trafala á þessari
þarfagöngu og það hefði verið nóg að koma með þetta eina líffæri hlaupa með
það sem logandi blys frá bæ til bæjar veröldina á enda, þennan blinda
drambláta kraft sem jafnvel má sjá votta fyrir í sléttrökuðum holdmiklum
karlmönnum með fölar kinnar og hringi á hvítum höndum á daglegum
göngum milli skrifstofunnar og bankans og þaðan í þrjúkaffi á plussklæddum
veitingahúsum (72)
538