Tímarit Máls og menningar - 01.11.1983, Blaðsíða 23

Um þýðingar
skilning, að minnsta kosti í einföldum reikningi. En niðurstöður til að
mynda hagskýrslna er hægt að túlka eða þýða á ýmsa vegu og þá hefst
vandinn. Hann stafar af því að slíkar skýrslur eru ekki aðeins hreinar tölur
og útreikningur heldur nátengdar hag mannsins, lífi hans, trú, stjórnmálum
og öðru. Jafn skjótt blasa erfiðleikarnir við í þýðingarstarfinu: hver maður
skilur hagskýrslur með sínum hætti, jafnvel þótt hann beri ekkert skyn-
bragð á þær. Oftast er að sá sem ber ekkert skynbragð á hagskýrslur hefur
ákveðnastar skoðanir á þeim. Svipað gildir um lífið almennt.
Orðin „ég elska þig“ eru auðskilin. Varla er hægt að hugsa sér auðveldari
setningu í þýðingu. Hliðstæð setning er til á öllum tungum. Engu að síður
hefur engum tekist að þýða hana þannig að merkingin verði skilin til hlítar.
Samt trúa flestir að á bak við hana sé fullkomin tilfinning og merking. Hver
efast um að hann hafi misskilið setninguna „ég elska þig“ eða rangtúlkað
hana? Lífið og væntanleg sambúð skera síðan úr um ágæti þýðingarinnar.
Við heyrum því gjarnan fleygt að karlmenn skilji ekki konur. Aður
heyrðum við að konur skildu ekki karlmenn. Sagt er að karlmenn skilji
þýðingu kvenna aðeins á einn hátt: hinn líkamlega. Og sú þýðing þeirra er
talin vera ótæk. A fundi sem haldinn var í Árnagarði fyrir tveimur árum átti
að fjalla um sérstöðu kvennabókmennta og einn frummælandinn hélt því
fram, þegar ég heyrði og skildi illa framígrip konu, að karlmenn gætu ekki
skilið konur vegna þess að þær töluðu annað tungumál en þeir og þess vegna
þýddi ekkert fyrir kynin að ræðast við. Andartak fagnaði ég því að
skuldinni skyldi ekki vera skellt á heyrnarleysi mitt eða greindarskort, en
fór síðan að íhuga.
Eftir viðbragði frummælandans að dæma fer skilningur eða miskilningur
eftir kyni viðkomanda en ekki viti eða öðru áþekku. Einhvern veginn sætti
eg mig ekki við slíka skoðun, mig hafði ævinlega grunað að mismunandi
skilningur eða misskilningur færi örlítið, ekki aðeins eftir greind mannsins,
heldur líka eftir aðstæðum hverju sinni, heyrn eða sálarástandi, og að hið
vaxandi skilningsleysi í samskiptum manna héldist í hendur við hið aukna
öngþveiti í þjóðfélaginu.
Um daginn las ég að konur sæju hlutina á annan hátt en karlmenn. Eftir
þessu að dæma er sjóntaugin í körlum öðruvísi en í konum. Ég veit ekki
hvort þetta er vísindalega sannað eða hvort farið hefur verið fram á að
kennslubókum sem fjalla um augað verði breytt í því augnamiði að hinn
retti lærdómur gangi í höfuð nemenda. Hitt veit ég að flest bendir til þess að
því skólagengnara og menntaðra sem fólk er því betur trúi það að skilningur
og sjón fari næstum einvörðungu eftir kyni mannsins.
Eg veit ekki hvort augnlæknar skoða augun í karlmönnum með öðrum
bætti en augun í kvenmönnum, en ég hef heyrt augnlækni segja: „Þið
493