Tímarit Máls og menningar - 01.11.1983, Blaðsíða 6

Tímarit Máls og menningar
neinn moðreyk. Eg man líka að mér sem nýliða í kennarahópnum var tekinn
strangur vari við að taka mark á mæðrum barnanna. Þær væru varhugaverðar,
sífellt að reyna að fegra börnin sín og taka í forsvar ómögulega gutta. Þvílíkt og
annað eins. Fljótlega komst ég að raun um hið gagnstæða. Auðvitað voru
mæðurnar færastar um að finna hvað amaði að þeirra eigin barni og hvað best
væri að gera. En því miður voru of margar það bældar og báru það mikla
virðingu fyrir óskeikulleik skólans og kennaranna að þær héldu skoðunum
sínum ekki nógu eindregið fram.
Það vildi mér til happs á þessum hremmingarárum að konum fjölgaði mikið í
skólanum mínum, ágætum konum og áhugasömum og við fórum að bera saman
bækur okkar. Við gerðum eins og goðin í Völuspá forðum, gengum á rökstóla
og „gættumst“ um hvað gera skyldi. Jú, það þarf kerfisbreytingar. Við þurfum
nýtt og betra námsefni, það á að hætta að raða í bekki, við skulum draga úr
prófafarganinu og við skulum koma á jafnrétti stráka og stelpna. Svo væri gott
að koma á fót tilraunaskólum og opnum skólum og einnig þarf að tengja saman
skólastarf og atvinnulíf.
Svo var heilmikið gert. Við, kennslukonurnar í Kópavogsskóla, gerðum svo
sem ekki mikið, en um þetta leyti (um 1970) voru fleiri en við á þessum nótum.
Hinn nýi húmanismi sem svo áberandi er í greinum um skólamál í síðasta hefti
TMM (4, 1983) var að smeygja sér inn í íslenska skóla. Það voru sett ný
grunnskólalög, komið á samræmdu grunnskólaprófi, dregið úr prófum, hætt að
raða í bekki, komið upp bókasöfnum í mörgum skólum, stofnuð skólarann-
sóknadeild sem samdi heil ósköp af fullunnu námsefni og tilraunanámsefni.
Kennarar fóru á námskeið í stórum stíl til að læra að kenna allt þetta nýja o. fl.
o. fl. var gert til að bæta skólann.
Og margt hefur batnað, sérstaklega í neðri bekkjum grunnskólans. Ég nefndi
áðan hinn nýja húmanisma og ég hygg að flestir telji áhrifin frá honum
aðalástæðuna fyrir meiri mildi og minni hörku en áður var í grunnskólum.
(E. t. v. líka í framhaldsskólum þó að mér finnist fordómar þar og dómharka
stundum ganga úr hófi fram). Það er eflaust rétt að mannúðarmenn eins og
Jónas Pálsson, rektor Kennaraháskólans, John Holt, Goodman og Illich hafa
haft þar mikið að segja en ég tel að enn þyngra vegi tilkoma kvenna í stéttinni.
Ég fullyrði hiklaust að með konum í kennarastétt hafi andrúmsloftið breyst til
batnaðar. Meira umburðarlyndi ríki gagnvart börnum og unglingum og enn
fremur en áður sé reynt að láta nemendum á öllum aldri líða sem best. Ætli hinn
nýi húmanismi og femínismi séu ekki eitt og hið sama? Ég er ekki að segja að
allir karlkennarar séu ómögulegir, ég er aðeins að benda á að næstum allar
konur eru jafnframt mæður og þær skilja börn og unglinga alla jafna betur en
feður hversu góðir sem þeir kunna að vera. Það er líka eðlilegt, uppeldi stúlkna
er ólíkt uppeldi drengja. Þær æfa sig markvisst í móðurhlutverkinu í dúkku-
leikjum og þær æfa sig ekki síður í barnapíustarfinu sem langflestar litlar stúlkur
stunda um lengri eða skemmri tíma. Það hljómar því eins og öfugmæli fyrir mér
476