Tímarit Máls og menningar - 01.11.1987, Side 110

Tímarit Máls og menningar
segja þér eitt, ég held ekki að hann hafi fiskað neinn upp úr vatninu,
heldur leyft þeim öllum að drukkna, sem betur fór. Sem betur fór,
hvað þýðir það? Þeir létu, sem betur fór, líf sitt fyrir höfuðskepn-
unni eins og manneskjur, þeim gafst ekki ráðrúm til að fela sig í
rottuholunum sínum sem þeir hefðu aldrei komist upp úr framar.
En gerum nú ráð fyrir því, að þar hafi allt verið vatnsþétt eins og
best varð á kosið . . . Nei, játaðu heldur að það er hlálegt þetta: að
fela sig fyrir sprengju þegar flóð skellur yfir, grafa gröf þegar smíða
þarf bát . . . Og veistu hvað mér finnst furðulegast? Að fólkið vissi
alltaf af þessu. Menn vissu af flóðinu sem kemur en börðust samt
við tilbúnar gerviaðstæður og vöfðu svo goðsögninni utan um sjálf-
an veruleikann . . . Til hvers til dæmis að rækta óætan tómat, þó svo
hann sé stærstur í heimi, ef hægt er að rækta nokkra litla og æta
tómata með minni fyrirhöfn? Þetta er kannski ekki vel heppnuð lík-
ing, eða tákn eða merki, látum svo vera, ég er ekkert gefinn fyrir
goðsagnasmíði, hún er ekki í verkahring einstaklinga. Það er ekkert
hagfræðilegt eða kerfisbundið við tómatinn minn . . . En hugsaðu
þér lítinn tómat sem er rétt að byrja að roðna, er hann ekki besti
minnisvarði sem skaparanum er reistur? Og er hann ekki frábær á
bragðið? saltaður? með staupi? Ég er ekki að hæðast að neinum með
þessu tali. Og ég flyt meira að segja siðferðisboðskap: þú skalt ekki
grafa þig niður.
Árni Bergmann þýddi
500