Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1997, Blaðsíða 28

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1997, Blaðsíða 28
JÓN YNGVI JÓHANNSSON miklu „harðsoðnari“, miklu líkari því sem við erum vön að hugsa okkur ákveðinn hluta bandarískrar skáldsagnahefðar. Sem dæmi um styttri og hraðari stíl enskunnar mætti taka þessar klausur sem segja frá því þegar Pétur Pétursson, aðalpersóna sögunnar, laumar sér upp í rúm vinkonu sinnar: Þú sofnar ekki undireins, heldur You did not fall asleep right awaybut snýrð þér á hina hliðina, síðan á bak- were tossing and turning. I waited ið, loks aftur á sömu hlið. Ég ligg kyrr for you to be motionless. (203) og bíð þess að þú sofnir. Ég bíð líka eftir að þú ert sofnuð, bíð rólegur því mér liggur ekkert á: enginn truflar okkur og þú ert hvergi að fara. (226) f sjálfu sér er ekki mikill munur á atburðunum sem þessar klausur segja frá. Segja má að merkingarkjarni þeirra sé sá sami, þó er sú íslenska 52 orð en sú enska aðeins 19 eða meira en helmingi styttri. Þá er sú íslenska í nútíð en sú enska í þátíð og helst það út þýðinguna.14 En þegar hugað er að merkingar- auka setninganna kemur í ljós að ýmislegt hefur breyst. Túlkunarmöguleik- arnir eru ekki þeir sömu. í íslensku setningunum er hik og órói sem ekki er í þeim ensku. Harðsoðinn stíll enskunnar gerir að verkum að hikið hverfur og Pétur gengur beint til verks, yfirvegað og kalt. Þá má benda á orðið „motionless“ eða „hreyfingarlaus“. Það orð á sér enga beina samsvörun í íslenska textanum, en það magnar upp myndina af Pétri sem árásarmanni og stúlkunni sem fórnarlambi sem einkennir enska textann. Afleiðingin verður sú að hin enska gerð atviksins líkist skipulagðri árás eða kaldrifjaðri nauðgunartilraun, en sú íslenska er líkari barnalegri tilraun til að ná ástum stúlkunnar, þótt sú tilraun fari úr böndunum. Þetta er ein af þeim breyting- um sem ekki ná einungis til stíls, heldur hefur hún einnig áhrif á óbeina persónusköpun Péturs Péturssonar, en að því verður vikið síðar. Þótt merkingarkjarnanum sé haldið til haga í dæminu hér að ofan eru mýmörg dæmi um það að setningum í íslensku gerðinni sé hreinlega sleppt í þeirri ensku. Þetta á einkum við um ýmiskonar myndmál eða hálf heim- spekilegar vangaveltur sögumannsins sem oft koma fyrir í lok kafla. Þetta eru setningar eins og: „Flögurnar eru stórar og svífa í logninu til jarðar eins og hljóðlát skilaboð“ (109) sem verður „ big flakes that glided to earth in the calm weather“(98). „Hjónabandið var ástríðulaust frá upphafi, hversdags- legt og bragðdauft eins og upphitaður matur“(91) verður „The marriage was devoid of passion from the outset, mundane, insipid.“(81) „Hefndin er eins 26 TMM 1997:2
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.