Tímarit Máls og menningar - 01.06.1997, Síða 99

ÍSLENSKA MEÐ ÚTLENDU KRYDDl
hætti með ó íyrir o, k (áhrif frá dönsku?) íyrir c og sett á það íslensk ending,
en j látið halda sér, væntanlega þó ekki borið fram eins og ósigldir íslendingar
mundu gera.
Tungumálið er líka nokkuð sem þú notar á markvissan hátt.
Hér er orðið nokkuð notað eins og nogetí dönsku og auðséð að þarna hefur
danskan ennþá einu sinni komið spyrjandanum til hjálpar í neyð. Og ekki
hefur hjálpin verið síður kærkomin í þessum setningum:
Eins og þú segir eru [...] og [...] alltaf að kommentera á sjálfar sig
og skoða sig í tungumálinu, og það er í gegnum þessa sjálfsskoðun og
sjálfsíróníu sem við kynnumst þeim [...]
Það er aldeilis munur að geta brugðið fyrir sig dönskunni, kommentera og
þessari sérkennilegu notkun Dana á orðinu igennem sem íslendingum fellur
svo vel. Og enn er gripið til dönskunnar:
- eða að endurskrifa sig með því að líta til baka [...] Sjálfsleit er þema
sem er sterkt [...] og nú dúkkar það aftur upp [...]
Stjórnmálamenn og fjölmiðlamenn íslenskir forðast eins og heitan eldinn
að nota orðafarið að taka aftur, en laga tungutak sitt þess í stað að dönskunni:
trække tilbage, og segja: draga til baka, sem er auðvitað miklu fínna. Sama
sinnis er spyrjandinn og segir líta til baka, en ekki líta aftureða horfa aftur.
Þarna er einnig danska orðafarið dukke op sem íslendingar hafa nýlega tekið
ástfóstri við, svo að þeir þurfi ekki að tala eins og ósigldir aumingjar og notast
við þetta gamla: birtast, koma í Ijós, skjóta upp kollinum, sem er myndrænt
orðafar og gæti orðið til þess að vekja einhverja íhugun til lífsins. En engum
dettur í hug að fara að hugsa um innri merkingu orðafarsins að dúkka upp
og tengja það ljósi eða birtu. Hins vegar geta menn notað það eins og sumir
menn nota farsíma þar sem þeir eru staddir í verslunum eða annars staðar
innan um fólk, til að eftir því sé tekið að þeir séu ekki af sama sauðahúsi og
allur almúgi, og áreiðanlega sigldir.
Við skiljum við spyrjandann í orðinu veruleikavídd sem ég veit ekki hvað
merkir, en mér sýnist vera ákaflega fínt orð og áreiðanlega vel ættað, og
víkjum að rithöfundinum.
Það sem er haft eftir rithöfundinum í þessu viðtali er á margan hátt
athyglisvert og gefur góða hugmynd um vinnubrögð rithöfundar sem kann
til verka. Viðtalið er ugglaust tekið á segulband, og ekki verður betur séð en
að það sé prentað eins og það er á bandinu. Það gefur því góða hugmynd um
TMM 1997:2
97