Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1997, Page 114

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1997, Page 114
RITDÚMAR að morgni“ um „mulningsvél orðanna“ og tilhneigingu sjálfumglaðra hluta til að leysast upp í henni. Hann treystir ekki fingrum sínum „fyrir innistæðu beinnar línu“, þ.e. hið ritaða orð er ófært um að tjá ást svo að mark sé á takandi. Fingur skáldsins „má burt þyrrkingslegar kræklur verunnar“ eins og það er orðað í ljóðinu. Ljóðið „Orðabókin“ fjallar um glötuð orð sem (að öllum líkindum) hafa farið á milli elskenda. Þessi orð „finnast ei framar/ milli lína í orðabók hlutanna“. Gamansemi einkennir ljóðið „Orðin“ þar sem orðin eru persónugerð og lifa sínu eigin lífi. Einn góðan veðurdag eru orðin orðin fullorðin, ráðsett, ífamsett og varfærin og þau eru ennfremur „flækt í félög og söfnuði“ og ekki lengur feimin „þegar léttdrukkin/ minnast bernskunn- « ar . Gamansemi beitir Geirlaugur oft í bland við háð t.d. í ljóðinu „Ragnarök“ og útkoman er kostuleg ádeila. Stundum er honum reyndar heitara í hamsi en svo að gamansemin komist að. Skaphiti og grófara tungutak sést t.a.m. í „17. júní á eystrasalti“, þar vandar skáldið lands- mönnum sínum ekki kveðjurnar á þjóð- hátíðardaginn, segir að þeir grenji þjóð- sönginn, klæmist við fjallkonuna og mígi „utan í ingólf*. En þetta er einsdæmi í Þrítengt, yfirleitt er heimsádeilan sett fram á listrænan og vandaðan hátt. Mörg ljóðanna fjalla um tilvistarvandann, um samviskubit, þjáningu, kvíða og afneit- un, en einnig um sælu, von og jafnvel ást sem vega upp á móti hinu neikvæða. Ljóðið „Naglfar“ fjallar um hina andlegu krossfestingu sem tíðkast einkum nú á tímum og því má greina naglfar í hverj- um lófa. Annað snilldarlegt ljóð í sama anda nefnist „Pastorale“. í upphafi þess er talað um að „halda linkindinni á beit/á upplýstum almenningi“. Þetta er snjall orðaleikur sem tengist heiti ljóðsins og sauðfé á beit. Síðan er talað um „upp- skrúfaðan smalasöng“ sem sumir voga sér að taka undir og „rauðan skúf og peysu“, hér er vísað í þá rómantík sem ríkir í sonnettu Jónasar „Ég bið að heilsa“. I öðru erindi verður tónninn stríðari, það dimmir og í myrkrinu fara skottur og mórar á kreik og lokin eru svohljóðandi: myrkrið hlutleysi yfirlýst minningin eldknöttur furður vomir ein með annað augað opið færð ei framar að skilið von og kvöl jarm um örvænting sælu eða efa (50) Hér er líkingunni við sauðféð haldið og ekki laust við að vísað sé í lokaerindi kvæðisins „Ferðalok“ eftir Jónas. I róm- antíkinni trúðu menn því að andar elskenda næðu saman í eilífðinni en nú á okkar póstmódernísku tímum er eina huggun og vissa skáldsins að von og kvöl séu síamstvíburar. I mörgum ljóða Geir- laugs Magnússonar kristallast vitund nútímamannsins, yrkisefni hans eru kunnugleg úr ljóðum módernista svo sem vanmáttur orða, klofin vitund, van- trú á skynsemidýrkun og framfarir og gildiskreppan margumtalaða. Hannes Sigfásson hefur ort um svipuð efhi og Geirlaugur hér, að ekki sé minnst á Stef- án Hörð og síðast en ekki síst Sigfus Daðason, sem líkt og Geirlaugur hefur numið margt af frönskum nútímaskáld- um. Bjartsýnin vefst ekki mikið fýrir módernískum skáldum, þeir sjá sönnum gildum ógnað og reyna að benda á það í ljóðum sínum á sinn hógværa hátt. Þetta þýðir að til eru sönn gildi fyrir þeim t.d. margt úr okkar klassíska menningararfi. Málið vandast hinsvegar þegar litið er á þróun síðustu tuttugu ára þar sem ákveðin afhelgun hefur átt sér stað, ekk- ert er lengur heilagt í listum og bók- menntum. Það hefur verið talað um að nú sé tímabil póstmódernismans gengið í garð. Eitt af einkennum þess er skortur á sönnum gildum, upplausn og rótleysi fylgir óhjákvæmilega í kjölfar slíkra lífs- 112 TMM 1997:2
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.