Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1997, Side 116

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1997, Side 116
RITDÓMAR og málnotkunar fremur en forms og uppbyggingar. í þeirri fyrstu, Hellu (1990), gerði hann tilraun með hlutlæga lýsingu, fagurfræði hennar minnti meira á kvikmynd en skáldsögu, viðfangsefnið var sýn fremur en skynjun. I Þetta er allt að koma (1994) var orðræða og yfirborð fjölmiðlanna allsráðandi, söguhetja þeirrar bókar skynjaði tilvist sína frá vöggu til frægðar sem eitt langt viðtal á síðum glanstímarits. í nýjustu bókinni brýtur Hallgrímur sér leið inn í sálarlífið og gengur lengra en fyrr í þeirri viðleitni sinni að gera okkur rollurnar heima- komnar í því undarlega geimfari sem nú- tíminn er, svo lagt sé út af orðum hans um nauðsyn þess að finna nýrri kynslóð nýja tjáningu í blaðaviðtali fýrir nokkrum árum. Söguhetjan orðar mis- gengi máls og veruleika svona: „Tungu- málið er alltaf á eftir athöfnum, orð á eftir gjörðum" (120). Einhverjir myndu tala um hálfrar aldar stíl-stökk eins og einu sinni var gert, aðrir um útþynntan vaðal sem fáum kemur við. Ástæðan er sú að 101 Reykjavík tilheyrir öðru texta- samhengi en flestar íslenskar skáldsögur ffá síðustu árum; sambandi hennar við veruleikann er öðruvísi háttað. Hún uppfyllir ekki kröfur um úthugsaða formgerð eða áferðarfagran stíl, gerir fáar tilraunir til að loka sig af í turni hámenningarinnar enda gerist hún öll í hugarheimi einstaklings sem á yfírborð- inu gefur lítið fyrir Menninguna. Les- andinn veit ekki alveg hvað hann á að gera við yfirþyrmandi orðaflaum sögu- hetjunnar sem er hvorki nútímamaður né hvunndagshetja, unglingur né full- orðinn maður, hvorki hetja né skúrkur, píslarvottur né heilagur maður. Hall- grímur hefur einfaldlega vakið Hlyn ræfilinn af værum svefni á Bergþóru- götunni eða hirt hann upp af Frakka- stígnum og blásið í hann lífi með tungu- máli sem heldur honum við efnið, til góðs eða ills, á ríflega 370 blaðsíðum: „Útvarpið. Fyrsta lag dagsins gefur tón- inn fyrir daginn. „Passiorí‘ með Rod Stewart. Veit ekki alveg með það“ (12). ístru-móða tíð 101 Reykjavík glímir við innihaldslausa tilveru á ódýrum og firnahressum tím- um sem einkennast af ofurvaldi fjöl- miðla og þráðlausum samböndum. Hún gerist nær öll í einu póstnúmeri undir gervitungli í miðbæ Reykjavíkur, sjónar- hornið er fádæma þröngt þrátt fyrir óteljandi vísanir söguhetjunnar til sjón- varpsefnis, kvikmynda og dægurtónlist- ar. Hlynur Björn er atvinnulaus eilífðar- unglingur sem rásar rammvilltur á milli gervihnattastöðva milli þess sem hann rasar út á öldurhúsunum. Hann býr þrátt fyrir háan aldur, þrjátíu og fjögur ár, hjá móður sinni, líf hans einkennist af fáheyrðum doða, tilgangslausu brölti; máttleysi hans andspænis sjálfum sér og öðru fólki minnir hann sjálfan og lesend- ur um leið á skynlitla skepnu í hýði sínu, ófleyga mörgæs eða útdauða dýrateg- und. Hann sefur frameftir og ver dögun- um fyrir framan sjónvarp og tölvu, á sér ekki annað markmið með tilvist sinni en það að finna glórulitlar samsvaranir sem virðast eina leið hans út úr þeim grátlega smáa heimi sem hann tilheyrir: „Við erum komin að kvöldmatarleytinu í mannkynssögunni, eða við erum nýbúin að borða, allir saddir og slappir og enda- laus dagskrá“ (13). Hlynur er tilfinn- ingalega heftur, ófær með öllu um að eiga uppbyggileg samskipti við annað fólk, öll hans tilsvör eru útúrsnúningur og leikur. Hann er þræll eigin kynhvatar, pornó- bláminn sem lýsir upp herbergi hans virðist á köflum eina ljósið í lífi hans þótt í augum móður sinnar, sem heldur honum á floti, sé hann undursamlegur en snertifælinn sonur, hnyttinn og skemmtilegur, sjálfur segist hann stygg- ur, en meinlaus: „Ég stari inn í ísskápinn. Hann er eins og spegilmynd af mér. 114 TMM 1997:2
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.