Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1997, Síða 116

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1997, Síða 116
RITDÓMAR og málnotkunar fremur en forms og uppbyggingar. í þeirri fyrstu, Hellu (1990), gerði hann tilraun með hlutlæga lýsingu, fagurfræði hennar minnti meira á kvikmynd en skáldsögu, viðfangsefnið var sýn fremur en skynjun. I Þetta er allt að koma (1994) var orðræða og yfirborð fjölmiðlanna allsráðandi, söguhetja þeirrar bókar skynjaði tilvist sína frá vöggu til frægðar sem eitt langt viðtal á síðum glanstímarits. í nýjustu bókinni brýtur Hallgrímur sér leið inn í sálarlífið og gengur lengra en fyrr í þeirri viðleitni sinni að gera okkur rollurnar heima- komnar í því undarlega geimfari sem nú- tíminn er, svo lagt sé út af orðum hans um nauðsyn þess að finna nýrri kynslóð nýja tjáningu í blaðaviðtali fýrir nokkrum árum. Söguhetjan orðar mis- gengi máls og veruleika svona: „Tungu- málið er alltaf á eftir athöfnum, orð á eftir gjörðum" (120). Einhverjir myndu tala um hálfrar aldar stíl-stökk eins og einu sinni var gert, aðrir um útþynntan vaðal sem fáum kemur við. Ástæðan er sú að 101 Reykjavík tilheyrir öðru texta- samhengi en flestar íslenskar skáldsögur ffá síðustu árum; sambandi hennar við veruleikann er öðruvísi háttað. Hún uppfyllir ekki kröfur um úthugsaða formgerð eða áferðarfagran stíl, gerir fáar tilraunir til að loka sig af í turni hámenningarinnar enda gerist hún öll í hugarheimi einstaklings sem á yfírborð- inu gefur lítið fyrir Menninguna. Les- andinn veit ekki alveg hvað hann á að gera við yfirþyrmandi orðaflaum sögu- hetjunnar sem er hvorki nútímamaður né hvunndagshetja, unglingur né full- orðinn maður, hvorki hetja né skúrkur, píslarvottur né heilagur maður. Hall- grímur hefur einfaldlega vakið Hlyn ræfilinn af værum svefni á Bergþóru- götunni eða hirt hann upp af Frakka- stígnum og blásið í hann lífi með tungu- máli sem heldur honum við efnið, til góðs eða ills, á ríflega 370 blaðsíðum: „Útvarpið. Fyrsta lag dagsins gefur tón- inn fyrir daginn. „Passiorí‘ með Rod Stewart. Veit ekki alveg með það“ (12). ístru-móða tíð 101 Reykjavík glímir við innihaldslausa tilveru á ódýrum og firnahressum tím- um sem einkennast af ofurvaldi fjöl- miðla og þráðlausum samböndum. Hún gerist nær öll í einu póstnúmeri undir gervitungli í miðbæ Reykjavíkur, sjónar- hornið er fádæma þröngt þrátt fyrir óteljandi vísanir söguhetjunnar til sjón- varpsefnis, kvikmynda og dægurtónlist- ar. Hlynur Björn er atvinnulaus eilífðar- unglingur sem rásar rammvilltur á milli gervihnattastöðva milli þess sem hann rasar út á öldurhúsunum. Hann býr þrátt fyrir háan aldur, þrjátíu og fjögur ár, hjá móður sinni, líf hans einkennist af fáheyrðum doða, tilgangslausu brölti; máttleysi hans andspænis sjálfum sér og öðru fólki minnir hann sjálfan og lesend- ur um leið á skynlitla skepnu í hýði sínu, ófleyga mörgæs eða útdauða dýrateg- und. Hann sefur frameftir og ver dögun- um fyrir framan sjónvarp og tölvu, á sér ekki annað markmið með tilvist sinni en það að finna glórulitlar samsvaranir sem virðast eina leið hans út úr þeim grátlega smáa heimi sem hann tilheyrir: „Við erum komin að kvöldmatarleytinu í mannkynssögunni, eða við erum nýbúin að borða, allir saddir og slappir og enda- laus dagskrá“ (13). Hlynur er tilfinn- ingalega heftur, ófær með öllu um að eiga uppbyggileg samskipti við annað fólk, öll hans tilsvör eru útúrsnúningur og leikur. Hann er þræll eigin kynhvatar, pornó- bláminn sem lýsir upp herbergi hans virðist á köflum eina ljósið í lífi hans þótt í augum móður sinnar, sem heldur honum á floti, sé hann undursamlegur en snertifælinn sonur, hnyttinn og skemmtilegur, sjálfur segist hann stygg- ur, en meinlaus: „Ég stari inn í ísskápinn. Hann er eins og spegilmynd af mér. 114 TMM 1997:2
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.