Tímarit Máls og menningar - 01.06.1997, Blaðsíða 118

RITDÓMAR
rekkju drottningar, faðir Hlyns, alkó-
hólistinn Hafsteinn, reikar eins og vofa
um sögusviðið og gasprar um óstaðfest
samband Lollu og Berglindar í upphafi
sögu, „unnustan“ Hófi er Ófelían sem
Hlynur hafnar, faðir hennar tannlæknir-
inn sá Polóníus sem Hlynur fælir burt
með óráðshjali, félagar Hlyns, Rósi og
Gulli, eru hirðmennirnir Rósinkrans og
Gullinstjarna sem fylgja honum
„sturluðum“ úr landi. Sagan kallast með
margvíslegum hætti á við leikritið og
fylgir formgerð þess að vissu marki;
henni er greinilega ætlað að spegla sögu-
efni og tilvistarvanda Hamlets á íronísk-
an og nútímalegan hátt og að mörgu leyti
tekst það vel. Öll tengsl sögunnar við
fyrirmyndina einkennast af tilfærslu eða
paródíu enda er það Hlynur sjálfur sem
kemur auga á þau og snýr hringsviðinu
að vild: „Ég geng niður Laugaveg á okkar
ístru-móðu tíð. „Á okkar ístru-móðu
tíð“? Hvaðan kemur það? Jú. Mér líður
einsog í einhverju ævafornu og fúlu
plotti [. . .]“ (128). Þrátt fyrir óteljandi
vísanir í eyrnd Hamlets fylgjumst við
ekki með göfugri sál brotna til grunna,
manni sem hefur lifað sjálfan sig, heldur
moðhuguðum vesalingi á útmánuðum
lífs síns sem hefur glatað sjálfsmynd
sinni áður en sagan hefst. Þótt Hlynur
taki ógæfu sína alvarlega bregst hann
ekki við henni með framtaki heldur með
því að rasa út í næturlífinu og róta í
pilluspjaldi systur sinnar með grátlegum
afleiðingum. Hann reynir að göfga örlög
sín með upphöfnu máli en ávallt komum
við að því sama: tímarnir eru ódýrir og
því upplifir Hlynur harmleik sinn aleinn
á sviðinu andfúll af feigurn orðum.
Útkoman er ein taka og allt óklippt;
póstmódernísk samsuða þar sem töku-
vélin hefur að rnestu leyst hið alsjáandi
auga guðs af hólmi, þótt sá gamli máti
söguhetjuna „við öfl sín og veður“ (366)
í anda harmleiksins í óviðjafnanlegri frá-
sögn af villuráfi Hlyns í Borgarfirði und-
ir lok sögunnar. Frásögnin hefur til-
hneigingu til að þenjast út og flæða yfir
bakka sína líkt og Hallgrímur hafi enga
stjórn á uppvakningnum sem veit ekki
hvort hann á að lifa eða deyja fjarlægum
Guði sínum á fimmtíu rásurn. Stærsti
kostur sögunnar er engu að síður rödd
textans sem er á einhvern hátt heilsteypt
og sjálfri sér samkvæm. Þessi rödd geng-
ur fullkomlega upp þótt Hlynur sé á allan
hátt lygilegur og skáldsagan sjálf hangi
ósjaldan á bláþræði í tilraun sinni til að
hugtaka samtímann. Röddin vekur eng-
ar göfugar tilfinningar með lesendum
sínum, veitir þeim ekki sáluhjálp af
nokkru tagi enda er sagan eins langt frá
nokkru Iðnó-drama og ein saga getur
verið því hún snýst ekki um harmleik
heldur aðeins þessa rödd sem er alger-
lega sjálfri sér nóg og getur hvergi hljóm-
að nema á síðum bókarinnar sjálffar.
Þótt tilgangslaust sé að kalla hana ffam
er eins og Hlynur krefjist þess að taka til
máls og ef til vill hefur hann ekki annað
að segja en þetta: „Við þegjum nokkra
smóka. Vigdís hreyfir varirnar um skjá-
inn. Lítill fáni á stöng á borðinu við hlið-
ina á henni, linur og lafandi. Mér líður
einsog hann ætti að vera í hálfa stöng.
Vigdís hættir að tala og horfir á okkur.
Svo örugglega þjóðsöngurinn. Graf-
alvarlegt landslag. Jú. Fossarnir virka
ennþá. Ágætis rokkvídeó. Þannig“ (136).
Líf mitt í setningum
101 Reykjavík snýst öðru fremur um leit
manns að eigin höfuðtexta mitt í því
stjórnlausa flæði orða og mynda sem
einkennir samtímann og fáir íslenskir
höfundar lýsa jafh kröftuglega og Hall-
grímur. Þessi leit og um leið persónu-
sköpun Hlyns sem horfir á heiminn
gegnum síkvikt auga tökuvélarinnar er
helsti styrkur sögunnar. Líta má á söguna
sem ádeilu eða satíru um ódýra tíma en
1 16
TMM 1997:2