Tímarit Máls og menningar - 01.03.1999, Blaðsíða 68
Helgi Ingólfsson
Parmenídes kemur til Aþenu
„Þetta er fallegur staður,“ mælti blindi öldungurinn og beindi reyrstaf
sínum að dórískri súlnaröð meðfram torginu. „Hérna skulum við
kasta mæðinni.“
Aðstoðarmaðurinn studdi hann yfir niðurtroðin kálblöð og útflatt-
ar olívur til sætis á marmaraskör í forsælu súlnagangnanna. „Hvernig
gastu vitað það, meistari Parmenídes?“
„Vitað hvað, Anaxagóras?“ Blindinginn Parmenídes tyllti sér og
beindi augnhvítunum til himins. Líkami hans var samanrekinn og
axlirnar signar. í æðaberum og freknóttum kræklum handfjatlaði
hann stafinn.
„Hversu undursamlegan stað þú valdir,“ svaraði Anaxagóras, eilítið
hreykinn þótt hann væri ekki innfæddur Aþeningur. Hann var um
fimmtugt, hæruskotinn, með rannsakandi augnaráð. Gráyrjótt skegg-
ið var snyrt að hætti Jóna handan Egeifshafs. „Ó, meistari, ef þú aðeins
hefðir sjón núna! Þú situr framan við hina stórbrotnu mynd
Pólýgnótosar frá hinni gullauðugu Þasosey. Beint fyrir ofan þig virðir
hinn víðlendi Agamemnon Atreifsson fyrir sér breiðstrætaða Ilíons-
borg í dögun.“ Hann hörfaði nokkur skref frá veggnum til að geta bet-
ur virt hið gríðarstóra kalkvatnsmálverk fyrir sér. Leiftrandi dökk
augun, kvik af hrifnæmi, hvimuðu í báðar áttir út eftir súlnagöngun-
um og hvell röddin endurómaði ögn. „Og hvílík mynd! Hundruð fall-
inna, nei, þúsundir, þúsundir! Hér stendur Neoptólemeos yfir líki hins
barnunga Astyanaxar. Og þarna, þarna hvílir Helena í örmum Menel-
áss. Þú sérð hana ekki,“ bætti hann tortrygginn við, „er það?“
Öldungurinn hló við og skotraði glærunum sposkur út í bláinn.
„Nei, Anaxagóras, ég sé þetta ekki á sama hátt og þú. Augu mín horfa
inn á við. Ég sé með sálinni og það er sálin, sem skynjar fegurð, ekki
augun. Augun sjá aldrei annað en hvikult yfirborð hlutanna.11
Tveir virðulegir menn gengu framhjá og hneigðu höfuð í átt að
58
www.mm.is
TMM 1999:1