Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2011, Page 80

MEINSEMDIR OG MANNDRÁPSBOLLAR 79
mataði mig fyrir rest og svo hélt hann á mér á handleggnum niður og
stakk mér í koju.122
Guðmundur Gíslason Hagalín lýsir þjáningum sjóveikinnar í sjálfsævisögu
sinni, en hann fór ungur til sjós á skútu:
Ég var sjóveikur í rúma viku, og fyrstu dagana kastaði ég upp, hvort sem
ég var í rekkju, sat á bekk í stafnklefanum eða hékk í færinu mínu. Mátti
heita, að það, sem ég píndi ofan í mig annað veifið, kæmi jafnóðum upp
aftur. Fyrstu tvo sólarhringana gekk stundum upp úr mér blóð – og oft
og mörgum sinnum kastaði ég upp galli.123
Sumir óvaningar hafa lýst sjóveiki sem dvöl í óstöðvandi, veltandi helvíti
þar sem vonleysi og vanlíðan ræður ríkjum. Sjóveikin gat verið svo slæm
þegar verst lét að menn óskuðu þess að þeir væru dauðir.124 Aðrir sem einnig
urðu mjög veikir, jafnvel meðvitundarlausir um tíma, vildu samt ekki láta
skipstjórann f lytja sig í land:
Í fyrsta túrnum var Skúli mesti ræfill vegna sjóveiki. Átti að leggja hann
af, en hann neitaði, vildi heldur drepast. „Ég var allur orðinn gulur, hér
um bil blindur. Eftir viku var ég borinn upp á dekk ... Fokkan lá niðri
og ég var lagður þar, í fokkuna, til að reyna að fríska mig upp. Það bilaði
bara gallið, starfsemin. ... Ég átti ekkert annað eftir en að drepast.“125
Um raunverulega lækningu við sjóveiki var ekki að ræða en almennt séð var
talið gagnlegt að fara upp á dekk að fiska og dugði sumum það vel. Nýliðum
var ráðlagt að reyna að vera duglegir að borða og liggja ekki í koju. Þar að auki
þekktust ýmis húsráð sem gripið var til. Eitt var að slá þann sjóveika beint í
andlitið með blautum ullarvettlingi. Annað var að kyngja ælunni eða gubba
í lófann og borða hana, þynna æluna með sjó og drekka hana eða að drekka
sjó. Einnig þekktist að hafa uppi í sér munntóbak (rullu), binda fast yfir um
sig snæri eða að skella í sig slímugum graut. Þá voru dæmi um að Kínadropar
væru gefnir við mjög mikilli sjóveiki. 126 Ráð af sálrænu tagi var að bölva og
122 ÞÞ 7295.
123 Guðmundur Gíslason Hagalín, Sjö voru sólir á lofti, bls. 150.
124 Árni Hallgrímsson, „Á grálúðuveiðum með Frera RE á Hampiðjutorginu“,
Morgunblaðið 25. júní 2003, bls. 2 E. -ÞÞ 5262.
125 ÞÞ 5444.
126 ÞÞ 5182; 5189; 5304; 5305; 5434; 5444; 5601; 5723; 6941. - Guðmundur J.