Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2011, Qupperneq 226

NUUSSUAQ – NORRÆN VEIÐISTÖÐ Á VESTUR-GRÆNLANDI? 225
sennilega siglt þegar hann sneri aftur eftir þrjú ár í útlegð og gat sagt frá nýju landi
sem var auðugt að náttúrunnar gæðum.
Ferðin með „Jotun Arctic“ meðfram vesturströnd Grænlands gat af sér
mun fleiri spurningar en svör. Eru húsatóftirnar og steinbryggjan ásamt
„Bjarnargildrunni“ veiðistöð frá tímum norrænnar búsetu á Grænlandi? Eða
eru þessar tóftir allar frá ýmsum inúítaþjóðum og „Bjarnargildran“ byggð
til að geyma fenginn? Getur verið að þessi vík yst á Nuussuaq fyrir opnu
hafi andspænis Baffinsflóa hafi á sumarmánuðum fyrir 500 til 1000 árum
verið staður þar sem norrænir veiðimenn hvíldust eftir hættulegar veiðar og
undirbjuggu siglinguna til byggðanna í suðri? Verið getur að um tíma hafi
komið norrænir veiðimenn til Nuussuaq á hverju sumri og þeir hafi reist sér
einfaldar búðir þar sem þeir gátu leitað skjóls fyrir veðri og vindum og hlaðið
sér steinbryggju til að einfaldara væri að skipa út því sem veiðst hafði. Allt sem
við vitum um menningu þeirra og samfélag bendir í þá átt. Norræn menning
átti sér sérfræðinga á mörgum sviðum.
Norrænir menn á Grænlandi höfðu tekið með sér kunnáttu og tækni í
siglingum og veiðum og lagað að aðstæðum við norðurskaut. Þetta gerði
þeim kleift að setjast að tímabundið á Vínlandi og síðar að fara eftir timbri til
Marklands. Ekki hvað síst gerði þessi þekking mönnum kleift að skipuleggja
og búa út veiðileiðangra í Norðursetur og það er eðlilegt að finna ummerki
um norræna menn í veiðistöðunum, svo sem ferhyrnda húsgrunna og
uppskipunarbryggjur. Samt sem áður er ómögulegt að segja nokkuð með
vissu um þær minjar sem við rannsökuðum í sumar og sú túlkun sem hér
hefur verið sett fram verður aðeins tilgáta þangað til grafið verður í tóftirnar á
Nuussuaq og gerð neðansjávarrannsókn þar í víkinni.
Ég vil þakka kærlega Knut Espen Solberg og áhöfninni á „Jotun Arctic“
sem tóku mig með í ótrúlega spennandi ferð. Einnig þakka ég prófessor
Claus Andreasen við Þjóðminjasafnið í Nuuk fyrir gagnlegar upplýsingar
um fornleifar á vesturströnd Grænlands. Þá vil ég þakka Ragnari Edvardssyni
fornleifafræðingi fyrir góða hjálp við að skilja fornminjarnar. Síðast en ekki
síst þakka ég Christian Keller prófessor í fornleifafræði við Oslóarháskóla, sem
veitti mér ómetanlega hjálp bæði meðan á leiðangrinum stóð og að honum
loknum.
Þýðing: Mjöll Snæsdóttir.
Greinin birtist upphaflega í Norsk Sjøfartsmuseums årbok 2008.