Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2005, Page 91

Eitt ljóðanna með biblíulega tilvísun, Eden, byggist algerlega á mynd
syndafallsins og „dramatíserar" frásögu Biblíunnar til muna. Ljóðið fellur
þó best undir þann flokk ljóða sem hér hefur verið nefndur tilverufræði-
legur.72
í Eitt kvöld á góu rýnir ljóðmælandinn í stjörnuhvelið og hugleiðir lífs-
gátuna. Talin eru upp ýmis stjömumerki: Ljónið, öminn, svanurinn, fjósa-
konurnar og meyjan sem nefnd er jómfrú í ljóðinu. Fær sú nafnbreyting
aukið vægi við það að inn í upptalninguna er skotið verum sem ekki eru
stjörnumerki og eru það lambið og „hinir tólf‘. Tilkoma þeirra í hópinn
breyta tákngildi þeirra stjömumerkja sem þau standa næst. Síðari hluti ann-
ars erindis hljóðar svo: „... á gullnum hæðum birtast lamb og ljón/og leika
sér þar dátt að tíma og rúmi“.73
Virðist liggja í augum uppi að hér gætir óbeinnar vísunar í draumsýn
spámannsins Jesaja er hans segir:
Þá mun úlfurinn búa hjá lambinu og pardusdýrið liggja hjá kiðl-
ingnum, kálfar, ung ljón og alifé ganga saman og smásveinn gæta
þeirra. Kýr og birna munu vera á beit saman og kálfar og húnar liggja
hvorir hjá öðrum; og ljónið mun hey eta sem naut.74
Þama brýst því hin vonamka framtíðasýn Jóhannesar enn einu sinni
fram.75 Þá er næstsíðasta erindið á þessa leið:
Og hljóðan vörð um upphaf vort og endi
á yztu mörkum standa hinir tólf
en jómfrú svífur sæl um himingólf
og sópar það með norðurljóasvendi.76
Standist ofangreind greining liggur nærri að ætla að með hinum tólf sé
átt við postulana. Það skýrir nafnbreytinguna á meyjarmerkinu sem breytir
því í Maríu-tákn sem samræmist vel því hve hugleikin hún er Jóhannesi í
bókinni. Hér minnir orðalag Jóhannnesar annars mjög á alþekka jólavísu og
sýnir þá gamansemi sem hann gaf oft lausan taum í kveðskap sínum.
72 Jóhannes úr Kötlum 1976: 105. E.t.v. ber að líta svo á að í:ar/)a.w'ó-hugsunin komi hér fram þar sem
slangan (höggormurinn) varpar „foreldrum hins ókomna" á bál en í eldinum skírast þeir hlutir sem ekki
brenna til ösku.
73 Jóhannes úr Kötlum 1976: 13
74 Jesaja 11. 6-7.
75 Hjalti Hugson 2004: 86 og áfram.
76 Jóhannes úr Kötlum 1976: 13
89