Þjóðmál - 01.09.2009, Qupperneq 21

Þjóðmál HAUST 2009 19
En það var bara hlegið að manni . Maður
þótti gamaldags . Úreltur náungi . Hið nýja
auðvald réð í landinu og ákvað í gegnum
fjölmiðla og áhrifamátt peninga hvað taldist
gott og gilt .
Auðvitað bera margir ábyrgð á þessari
þróun . Það gera stjórnmálamennirnir
vissulega en ekki síður atvinnulífið
og verkalýðshreyfingin því sannarlega
er það svo að margir foringjar
verkalýðshreyfingarinnar setja upp annan
hatt á kvöldin og eru þá orðnir bræður og
systur athafnamannanna . Auðvitað voru
lífeyrissjóðir fólksins að gambla í félagi
við útrásarmennina . Ég er sannfærður
um að margir lífeyrissjóðirnir eru grátt
leiknir og útrásarmenn hefi ég heyrt
segja í fjölmiðlum að þeir hafi haft veð í
lífeyrissjóðunum í sínum fjárfestingum .
Guðni þekkir vel til bankastarfsemi . Hann sat í bankaráði Búnaðarbanka
Íslands í átta ár, þar af bankaráðsformaður
í fjögur ár . Hann telur að einkavæðing
ríkisbankanna hafi verið framkvæmd á
rangan hátt .
„Það er mikill misskilningur að það hafi
grassérað pólitísk spilling í ríkisbönkunum
á þeim tíma sem ég var þar . Í bankaráð-
un um sátu grandvarir menn og pólitísk
fyrir greiðsla var ekki stunduð . Það ríkti
almenn samstaða um það að bankarnir
skyldu vera varfærnir og öruggir og hafa
þjóðarhagsmuni að leiðarljósi . Upphaflega
vildi Davíð Oddsson að einkavæðing bank-
anna ætti sér stað á löngum tíma, að í þeim
væri mjög dreifð eignaraðild og enginn
einn aðili mætti eiga meira en 10% hlut .
Þetta hugnaðist mér á sínum tíma og þetta
hugnaðist þjóðinni mjög vel . En svo gerist
það eins og smellt sé fingri að gerbreytt er
um stefnu . Þá er allt í einu farið að tala
um „kjölfestufjárfesta“ og í framhaldinu
að Ísland verði einhvers konar fjármálaeyja
og skattaparadís . Í þessu felist svo gríðarleg
tækifæri .
Í þessu andrúmslofti eru bankarnir svo
seldir á einu bretti og fyrri hugmyndum
varpað fyrir róða . Mín skoðun er sú að
það hefði átt að halda sig við þá aðferð sem
Davíð Oddsson setti fyrst fram . Ég veit ekki
af hverju hann skipti um skoðun, hann
verður að skýra það sjálfur . En í þessari
stefnubreytingu liggur hluti ógæf unnar .
Bank arnir voru seldir alltof hratt og engin
skil yrði sett um dreifða eignaraðild . Mesta
ógæfan liggur þó í því að eftirlitsaðilar,
stjórnvöld og atvinnulífið voru jámenn
og að dáendur „útrásarinnar“ . Íslensku
bankarnir fóru offari um alla Evrópu og
sköpuðu sér að lokum óvin sældir hvar
sem þeir komu . Þetta voru því miður
kærulausir braskarar sem fóru í taugarnar
á siðuðu fólki á peningamarkaði . Svo óraði
náttúrlega engan fyrir spillingunni sem
verið er að upplýsa alla daga . Lán slegin
fyrir bankakaupunum og sömu aðilar
með alla bankana undir og lánuðu til sín í
milljarðavís .
Ég minnist þess að ég sagði einhvern
tímann á árunum 2004–2005, þegar mér
blöskraði yfirgangur hins nýja bankavalds,
að það væri rétt að setja eldfastan vegg í
gegn um bankana, þar sem fjárfestingar-
bank arnir væru öðrum megin og viðskipta-
bank arnir hinum megin, til þess að þessir
menn gætu ekki leikið sér með sparifé
lands manna . Við sem vorum andsnúnir
einka væðingu ríkisbankanna héldum því
alltaf fram að einkabankar myndu bara
vinna fyrir herra sína og eigendur . Því var
alltaf vísað á bug og sagt að þeir myndu
fyrst og fremst vinna fyrir fólkið . En ég
benti á það að í Bandaríkjunum og víðar
væru menn með fullan aðskilnað á milli
brasksins og sparifjárins . Ég fékk mjög á
baukinn fyrir þessa afstöðu hjá ákveðnum
öflum í Framsóknarflokknum .