Þjóðmál - 01.09.2009, Qupperneq 64

62 Þjóðmál HAUST 2009
hugboð um veruleikann . En ekki verður
horft fram hjá því, ef hátt í 100 milljónir
manna hafa týnt lífi á tuttugustu öld (og
jafnvel „aðeins“ 85 milljónir) af völdum
kommúnista, en 25 milljónir manna af
völdum nasista (og bandamanna þeirra) .
Fleira skiptir auðvitað máli, eins og sumir
andmælendur Courtois halda fram . Voru
ódæði nasista í eðli sínu svo skelfileg,
hversu mörg eða fá sem fórnarlömbin
voru, að ekkert komist í líkingu við þau? Í
fyrirlestrum á sjötta áratug tuttugustu aldar
kvað franski félagsfræðingurinn Raymond
Aron mun vera á þrælkunarbúðum komm-
únista og gasklefum nasista . Fyrir komm-
únistum hefði vakað að skapa nýjan mann,
en nasistar í einhvers konar djöfulæði ætlað
sér að tortíma hópi manna, sem þeir hefðu
skilgreint að eigin geðþótta sem kynþátt .
Seinna skipti Aron að vísu um skoðun
og kvað engu betra að tortíma hópi eftir
geðþóttaskilgreiningu á stétt en kynþætti .
Kommúnisminn skírskotaði ekki til sam-
eðl is mannkyns, eins og hann hefði sjálfur
áður talið .6 Þetta er líka sjónarmið Courtois .
Samkenni nasista og kommúnista var, að
hvorir tveggja hugsuðu sér nýja ver öld,
þar sem tilveruréttur sumra „óhreinna“
hópa var ekki viðurkenndur . Nasistar
vildu hreinsa burt gyðinga og sígauna
(og sennilega aðra „óæðri kynþætti“), en
komm únistar „sníkjudýr“ og „arðræningja“ .
En um leið og tilveruréttur sumra hópa er
ekki viðurkenndur, rennur upp skeið fjölda-
morðsins, jafn vel þjóð armorðsins . Sum ir
andmælend ur Courtois halda því fram, að
hann geri lítið úr helför gyðinga með því að
leggja áherslu á, að komm ún ism inn hafi ekki
síður ver ið glæp sam legur en nas isminn . Því
verð ur að vísa á bug . Ábyrgð nas ista á voða-
verk um sínum minnk ar ekki, þótt athygli sé
6 Pierre Rigoulot og Ilios Yannakakis: Un pave dans
l’histoire: Le debat français sur Le livre noir du communisme
(París 1998), 96 .–97 . bls .
vakin á því, að aðrir hafi líka fram ið glæpi .
Fórnar lömb komm ún ismans eiga heimt-
ingu á því eins og nas ism ans, að eftir þeim
sé mun að . Vart þarf síðan að fjölyrða um
þau rök, að Courtois gangi erinda „hægri
manna“ með full yrð ingum sínum . Ef
komm únisminn er í eðli sínu glæp samlegur,
þá er það honum að kenna, ekki þeim, sem
sýnir fram á það .
3 .
Sumt er líkt og annað ólíkt með nasisma og kommúnisma . Ástæðu laust er að
leggja þessar tvær stjórn málastefnur að jöfnu,
þótt komist sé að þeirri niðurstöðu með
Stéphane Courtois, að báðar séu í eðli sínu
glæpsamlegar . En hvað um þá kommún ista,
til dæmi s á Íslandi, sem hvergi komu nærri
Brynjólfur Bjarnason var formaður kommúnista-
flokks Íslands alla hans tíð, 1930–1938 . Hann hlýddi
fyrirskipunum frá Moskvu og fór einnig reglulega
þangað í formannstíð sinni til að gefa skýrslur .
Íslenskir kommúnistar tóku við talsverðu fé frá
Moskvu, bæði fyrir stofnun flokksins og eftir .