Orð og tunga - 01.06.2008, Page 96

86 Orð og tunga
ur af orðinu klambra, í ft. klömbrur. Yngsta orðið, klömbrufleygur, er
myndað af orðinu klambra, eins og fram hefir komið.49
Yfirlit yfir samsetningamar styrkir mjög þær hugmyndir sem hér
hafa verið settar fram um feril og aldursröð orðanna.
6 Lokaorð
Margt hefir verið óljóst um meðferð og merkingu orðanna klömbur,
klömbrur og klambra. Þau flækjast hvert í öðru í beygingu, svo að marg-
ir hafa misst tökin á þeim, og nú eru þau orðin framandleg flestum,
einnig bæjarnafnið Klömbur, sem ertn lifir þó á tveimur stöðum. Hvað
merkir það, og hvernig beygist það? Þannig er enn spurt, þó að fræði-
menn hafi gert því efni sæmileg skil, einkum Margeir Jónsson (1924)
og Kristján Eldjám (1953).
Ný rannsókn á ferli þessara orða hefir nú leitt í ljós margan mis-
skilning bæði lærðra manna og leikra á umliðnum öldum, svo sem
bent er á víða í þessari ritgerð, bæði í meginmáli og neðanmálsgrein-
um.
Upphaflega var ætlunin að skerpa á svömm við spurningum um
beygingu orðsins klömbur (og bæjarnafnsins sérstaklega) og kanna um
leið hvort eða hvernig kvenkynsorðið klambra (ft. klömbrur) tengdist
orðinu klömbur. Það hefir nú verið kannað og skýrt. En smám saman
vöktu þær athuganir upp nýjar spurningar sem ekki voru séðar fyrir í
upphafi.
Að þessu sinni er ekki rúm til að skýra frá öllu sem rannsóknin
leiddi í ljós, og verður sumt að bíða betri tíma. í síðari hluta Klambrar
sögu verður fjallað um bæjamafnið Klömbur og um klömbur í örnefn-
um. Greinargerð um stofntilbrigðin klambr-fklembr- bíður einnig birt-
ingar og enn fremur nánari umræða um hnausaheiti og torflaleðslu.
En hið helsta sem hér hefir komið fram er þetta:
Kvenkynsorðið klömbur (< khpmbr < *klambrö) merkir upphaflega
'þrengsli, klemma'. Þegar á miðöldum var það nafn á fastheldu, þ.e.
áhaldi sem notað var til að halda hlut föstum, og leynist í orðinu
'l9Þegar þessi ritgerð var fullbúin til birtingar, fannst enn eitt dæmi nýlegt,
klömbrumunstur (sjá Guðmund Ólafsson og Svend E. Albrethsen 2000:105). Það árétt-
ar það sem gefið var í skyn í niðurlagi 3. kafla, að tilhneiging sé til að nota klömbru-
sem allsherjarforlið, hvort sem átt er við klömbur, klömbrur, klömbru eða jafnvel
klömbruhleðslu o.fl.