Tímarit Máls og menningar - 01.09.2009, Blaðsíða 76

Tr y g g v i G í s l a s o n
76 TMM 2009 · 3
Þriðja teikning Helga Sig urðssonar af Jónasi í Listasafni Íslands er
svartkrítarteikning, merkt LÍ 153. Þetta er vangamynd, vandlega unnin
og dregin öruggum dráttum. Við vaningsbragur er þó á teikningunni,
einkum er fjarvídd brengluð. Vinstri upphandleggur er of digur, bakið
óeðli legt og eins og undið upp á hægri öxl og hnappagöt og hnappar á
jakkaboðungnum standast ekki á. Sjálf vangamyndin er hins vegar
eðlilega skyggð, eyrað teiknað nákvæm lega og hárið niðurkembt og
teiknaðar bólur á vanga og skegghýj ungur á kjálkabörðum. Hugsan lega
er þetta myndin sem lögð var fram á fundi í Fjölnisfélaginu 16. nóvem-
ber 1845 og vikið er að hér á eftir.6
Fjórða teikning Helga Sigurðssonar í Listasafni Íslands af Jónasi er
ófullgerð blýants teikning, vangamynd, merkt LÍ 154. Þessi blýantsteikn-
ing er sennilega gerð eftir svartkrítarteikningunni en klæðnaður færður
í betra horf. Hlutföll eru þó enn óeðlileg, höfuð fullstórt miðað við bol-
inn og vinstri handleggur of grannur. Hugsan lega er þessi ófullgerða
teikning frumgerð myndar þeirrar sem lögð var fram í Fjölnisfélaginu
18. janúar 1846 og vikið er að hér á eftir.
Fyrsti íslenski ljósmyndarinn
Helgi Sigurðsson fæddist á Ísleifsstöðum á Mýrum 2. ágúst 1815, var
tekinn í Bessastaðaskóla haustið 1835 og lauk þaðan prófi vorið 1840 en
sigldi þá til Hafnar og tók um haustið inntökupróf í háskólann. Hann
gaf sig fyrst að lögfræði en las læknisfræði á sjötta ár og var kominn að
lokaprófi vorið 1846. Fyrir bænastað móður sinnar, sem lá fyrir dauð-
anum, fór hann heim áður en hann lauk prófi í læknisfræði til þess að
reyna að lækna hana, að því er Matthías Þórðarson segir, en með þeim
ásetningi að fara aftur til Hafnar og ljúka námi.7 Ekkert varð hins vegar
úr því. Helgi Sigurðsson tók við búi á móðurleifð sinni á Jörfa og bjó þar
til 1866. Þá vígðist hann til prests, fimmtugur að aldri, sat fyrst að Set-
bergi í Eyrarsveit og síðar að Melum í Melasveit.
Í áðurnefndri grein í Óðni segir Matt hías Þórðarson að þegar Jónas
dó, hafi engar myndir verið til af honum, og bætir við:
Hann hafði að sögn aldrei í lifanda lífi leyft nokkrum að gera mynd af sjer. Þetta
vissi Helgi Sigurðsson frá Jörva, sem þá dvaldi við nám í Höfn er Jónas dó. […]
Helgi hefur líklega verið kunnugur Jónasi og vitað vel hver maður hann var.
Hann lagði meðal annars stund á dráttlist og hefur máske oft beðið Jónas um að
mega reyna að gera mynd af honum, en ekki fengið. 8
Helgi Sigurðsson lagði hins vegar ekki aðeins stund á dráttlist í Det
TMM_3_2009.indd 76 8/21/09 11:45:35 AM