Tímarit Máls og menningar - 01.09.2009, Blaðsíða 26

26 TMM 2009 · 3
B ó k m e n n t a h á t í ð
Um allt þetta hefur Tariq Ali skrifað en ekki síst um hnignun hugsjónanna
til að mæta þessu ástandi. Við vorum fljót að afgreiða hrun kommúnismans í
byrjun tíunda áratugarins en hnignun jafnaðarstefnunnar og stjórnmálaflokka
hennar sigldi framhjá okkur einsog bátur á lygnum sjó. Allt í einu kemur hinn
nútímalegi Blairismi fram á sjónarsviðið og gerir allar röksemdir markaðs-
þjóðfélagsins að sínum. Verkalýðsfélögin hverfa sem baráttutæki og munurinn
á stjórnmálaflokkum verður nánast enginn. Ef við heimfærum þetta upp á
Ísland þá hafa allir stjórnmálaflokkarnir í grundvallaratriðum fylgt sömu
stefnunni og það er sú stefna sem komið hefur okkur á þann kalda klaka þar
sem við stöndum nú. Vinstrimenn sem gagnrýndu þetta mynstur voru bara
afgreiddir sem gamaldags. Þarna kemur Tariq Ali sterkur inn. Hann spyr ein-
faldlega: Hvað er svona gamaldags við það að vera gamaldags? Stundum var
hann kallaður risaeðla, ekki síst af þeim vinstrimönnum sem gengu Blairism-
anum á hönd, en hver veit nema að nú sé tími risaeðlanna runninn upp og þær
komnar aftur í tísku? Kannski tóku þær bara sannleikann með sér í einhvers
konar undirheimaafplánun. Svipað og allt snýr aftur til upprunans en þá jafn-
an í öðru samhengi. Tariq Ali er maður sem fylgt hefur sannfæringu sinni
þvert á alla tísku. Hann hefur ekki látið glepjast af neinum fagurgala eða
þægilegum sjónarmiðum, líktog dæmi eru um með gamla félaga hans úr bar-
áttuhreyfingunni.
Spurningin er þessi: Af hverju má ekki nota orðið sósíalismi? Á að hafna
jöfnuðinum af því að hann er ekki nútímalegur? En hvað er þá svona nútíma-
legt við ójöfnuð? Samkvæmt nýlegum skoðanakönnunum í Bandaríkjunum
lætur orðið sósíalismi ekki jafn neikvætt í eyrum ungra Bandaríkjamanna og
það gerði áður. Þurftum við ekki einmitt á samhjálp að halda þegar hrópað var
á samkeppni? Hvernig gat maður einsog Tony Blair náð undirtökum í breska
Verkamannflokknum? Hann reyndi á sínum tíma fyrir sér í rokkinu og stofn-
aði hljómsveit sem hét Ugly Rumours sem segja má að sé viðeigandi heiti því
sjálfur varð hann einhver versta frétt síðari ára, algjörlega blindur í fylgispekt
sinni við Bandaríkin og Bushstjórnina sem var og hét. En hvar var andstaðan?
Sitjum við ekki uppi með gráðugustu leifarnar af kapítalismanum einmitt
vegna þess hvað hún var vanmáttug? Allar þessar spurningar brenna á vörum
okkar og Tariq Ali, sem verður gestur bókmenntahátíðarinnar í Reykjavík í
september, er rétti maðurinn til að svara þeim.
2
Það er hægt að gera grein fyrir Tariq Ali og höfundarverki hans á marga vegu.
Bæði kemur hann víða við í verkum sínum og þau eru af ólíkum toga. Samt
gengur einhver rauður þráður í gegnum þau öll og hann mætti orða einhvern
veginn svona: Látum ekki hina einföldu heimsmynd, sem stjórnast af hags-
munum valdhafanna í heiminum, glepja okkur sýn. Tariq Ali skrifar bæði
skáldverk, pólitísk barátturit og sagnfræðirit, en þau eru líka skáldleg og skáld-
skapur kemur mikið við sögu í pólitískum skrifum hans. Til að mynda notar
TMM_3_2009.indd 26 8/21/09 12:53:43 PM