Tímarit Máls og menningar - 01.02.2011, Qupperneq 83

N o k k r a r a t h u g a s e m d i r v i ð b ó k Þ ó r s W h i t e h e a d
TMM 2011 · 1 83
hans. Einn ákafasti liðsmaðurinn var Hendrik J.S. Ottósson, þá 24 ára
laganemi en síðar lengi fréttamaður hjá Ríkisútvarpinu.
Í bók sinni vitnar Þór Whitehead í frásögn Hendriks af atburðum
næstu sólarhringa en þá frásögn er að finna í bók Hendriks Hvíta
stríðið sem út var gefin 1962 (Hvíta stríðið bls. 50). Hann segir þar að
þegar menn bjuggu sig undir annað áhlaup lögreglunnar á heimili Ólafs
hafi unglingar utan úr bæ tekið að færa Ólafsmönnum „vopn, hnífa og
byssur“ (Sovét-Ísland óskalandið, bls. 32) en allt slíkt hafi Ólafur látið
senda burt í hús eitt á Vesturgötunni þar sem foreldrar Hendriks bjuggu.
Þar var skrifað vandlega niður, hvað hver og einn átti af þessu svo hægt
væri að skila því til réttra eigenda.
Þegar lögreglan lét til skarar skríða skömmu síðar höfðu yfirvöld, að
sögn Þórs, boðið út 400 manna liði til stuðnings lögreglunni og voru það
einkum Pétur Ingimundarson slökkviliðsstjóri og Axel Tulinius, for-
maður Skotfélags Reykjavíkur, sem sáu um að safna þeim hópi saman.
Allur þessi fjölmenni hópur var búinn bareflum en auk þess voru 20
menn úr liðinu vopnaðir bæði byssum og skotfærum (Sovét-Ísland óska-
landið, bls. 36 og 49), en hjá Ólafsmönnum, sem þarna mættu ofurefli,
var ekki nokkur einasta byssa og engir hnífar komu við sögu þegar
rússneski drengurinn var handtekinn og litlu síðar færður til skips en
Ólafur fóstri hans og nokkrir manna Ólafs fluttir í handjárnum beint í
tukthúsið við Skólavörðustíg (Sovét-Ísland óskalandið, bls. 11–58).
Árið 1921 bjuggu aðeins um 18.000 manneskjur í Reykjavík eða varla
einn tíundi hluti núverandi íbúafjölda á höfuðborgarsvæðinu. Í hvít-
liðinu árið 1921 hafa því verið, miðað við núverandi íbúafjölda, sem
svarar til 4000 manna og þar af 200 vopnaðir byssum og skotfærum,
gegn fáeinum tugum óvopnaðra liðsmanna Ólafs sem reynt höfðu að
verja drenginn á matrósafötunum. Að sögn Þórs voru margir hvít-
liðanna verslunar- og skrifstofumenn, sumir úr skátahreyfingunni eða
íþróttafélögum, og úr forystuliði Kristilegs félags ungra manna (Sovét-
Ísland óskalandið, bls. 37).
Furðulegt má það kallast að Þór Whitehead skuli telja átökin í
Suðurgötu 1921 upphaf að vopnabúnaði og byssunotkun íslenskra
kommúnista þegar hans eigin orð í umræddri bók sýna að Ólafur Frið-
riksson hafði í öllum æsingnum vit á að banna öllum sínum mönnum
að snerta á byssum og sendi allt sem að honum var borið af því tagi burt.
(Sovét-Ísland óskalandið, bls. 32).
Annað dæmi Þórs um vopnabúnað kommúnista er frá árinu 1924.
Þór greinir frá því að á fundi í Félagi ungra kommúnista 31. ágúst á