Tímarit Máls og menningar - 01.02.2011, Qupperneq 85

N o k k r a r a t h u g a s e m d i r v i ð b ó k Þ ó r s W h i t e h e a d
TMM 2011 · 1 85
En einmitt vegna þess að hér var aldrei beitt skotvopnum í verkföllum
eða öðrum stéttaátökum og aldrei borin slík vopn, nema þegar hvítliðar
öxluðu byssurnar 1921 og svo af lögreglunni, – þá gegnir furðu að sjá í
bók Þórs að árið 1925 skuli ríkisstjórn landsins hafa lagt til á Alþingi
að stjórnvöldum yrði veitt heimild til að stofna varalögreglu og að „allir
fullhraustir karlmenn á aldrinum 20–50 ára yrðu skyldugir til að hlýða
kalli í hana“ (Sovét-Ísland óskalandið, bls. 65). Við liggur að þetta megi
kalla herútboð. Frumvarpið var þó aldrei samþykkt en samkvæmt því
átti hundrað manna kjarni úr varalögreglunni að fá gúmmíkylfur og
einkennisbúninga.
Þriðja dæmi Þórs um vopnabúnað íslenskra kommúnista er frá árinu
1931. Frá 10. júní á því ári hefur varðveist bréf sem íslenskir námsmenn
í Moskvu rituðu miðstjórn Kommúnistaflokks Íslands sem stofnaður
hafði verið liðlega hálfu ári fyrr.
Í bréfinu greina námsmennirnir frá því að heiman frá Íslandi hafi
þeim nýlega borist þær fréttir að innan flokksins hafi verið stofnuð
„fraktion“ sem eigi að hafa það markmið að ala upp „hreina byltinga
bardagamenn“ og þessi hópur ætli sér að starfa með leynd (Sovét-Ísland
óskalandið, bls. 150–151). Skemmst er frá því að segja að í bréfi sínu
til miðstjórnar Kommúnistaflokksins vara námsmennirnir við öllum
slíkum hugmyndum og benda á að slík starfsemi geti stórskaðað flokk-
inn. Í bréfinu tjá þeir miðstjórninni þá skoðun sína að vilji einhverjir
flokksmenn æfa sig í íþróttum eigi þeir að ganga í eitthvert starfandi
íþróttafélag og vilji einhverjir æfa sig í skotfimi geti þeir gengið í Skot-
félag Reykjavíkur (Sovét-Ísland óskalandið, bls. 150–151).
Whitehead kýs að láta fylgja umræddu bréfi þá skýringu sína að það
hafi verið forystumenn Kommúnistaflokksins sem hugðust koma á fót
hinni leynilegu bardagasveit en fyrir því hefur hann enga heimild og því
fer fjarri að nokkra vísbendingu í þá átt sé að finna í bréfi námsmann-
anna. Það eitt að þeir tala um „fraktion“, það er flokksbrot eða klíku,
bendir eindregið til þess að þeir sem hugðust koma bardagasveitinni
á fót hafi ekki starfað í umboði flokksstjórnarinnar en fyrirliðinn
var Jafet E. Ottósson sem skömmu áður hafði flosnað upp frá námi í
Moskvu (Sovét-Ísland óskalandið, bls. 150–151) og var ekki hátt skrif-
aður hjá forystusveit Kommúnistaflokksins.
Orðið fraktion í munni manna úr Kommúnistaflokknum sem ég þekkti
merkti eingöngu flokksbrot, það er samtök tveggja eða fleiri manna sem
tekið höfðu sig saman um að andæfa stefnu flokksforystunnar eða