Tímarit Máls og menningar - 01.05.2011, Síða 5

M u n a ð u r s á l a r i n n a r
TMM 2011 · 2 5
Þegar minnisbókum skáldsins er flett sést að þær gegna svo margvís­
legum tilgangi að ómögulegt virðist að skilgreina þær sem neinskonar
bókmenntagrein, enda heyra þær til æviskrifum sem ekki eru ætluð
til birtingar (þótt slík skrif rithöfunda séu stundum birt að einhverju
eða öllu leyti að þeim gengnum). En er þetta samt ekki ákveðin tegund
skrifa sem flokka má með hliðsjón af öðrum ritverkum, rétt eins og dag­
bækur? Dagbækur eru stundum beinlínis skrifaðar með birtingu í huga
en þær sem eru það ekki (til dæmis dagbækur Franz Kafka) hafa sumar
orðið lykilverk í þeirri bókmenntagrein.1 Jafnframt hafa form dagbóka
og minnisgreina vissulega verið nýtt af skáldsagnahöfundum, rétt eins
og bréfaformið. En hvað um raunverulegar minnisbækur höfunda sem
stunda hin persónulegu æviskrif af ákefð og ástríðu, eins og Thor gerði
greinilega?
Líklega er erfitt að henda reiður á hinni raunverulegu minnisbók sem
ritformi, hreinlega vegna þess hve misjafnlega hún er notuð. Hjá Thor
er hún „eins og hugur manns“ en ekki í þeim skilningi sem alla jafna
er lagður í þetta orðalag, heldur virtist mér, þegar ég blaðaði í nokkrum
minnisbóka skáldsins, hún vera eins konar hugarsmiðja. Freistandi að
segja „vinnustofa“ ef það orð gæfi ekki til kynna mun á vinnu og öðrum
þáttum lífsins í heimi rithöfundarins. En sá munur er ekki til; allt lífið
er undir; sá sem býr yfir ástríðu til að skapa list semur hana úr allri sinni
Thor í Feneyjum á 7. áratug síðustu aldar.