Tímarit Máls og menningar - 01.05.2011, Blaðsíða 130

D ó m a r u m b æ k u r
130 TMM 2011 · 2
Í fyrstu línunum er dregin upp skýr
andstæða á milli Jötunheims og heim­
kynna ása, þ.e. heimsins sem Gerður til­
heyrði áður en hún var flutt nauðug til
þess heims þar sem hún er nú niður­
komin. Í örfáum orðum er dregin upp
mynd af þessum andstæðu heimum, í
Jötunheimi gat ljóðmælandi hnoðað
snjókúlur og kastað en nú gerist það
aðeins í huga hennar því:
Hér festir ekki snjó
Brúin spennist
úr iðandi grasi
í gráan mökk
Þar er landið mitt
vafið náttkyrri værð
steypt í stálkaldan ís
Hér situr tungl
yfir dölum og ám
Heima yfir
hrollköldum gljúfrum
Í þessum fyrsta hluta, sem kalla má inn­
gang, er því komið á framfæri að ljóð­
mælandi er ekki „heima“ og þótt ekki
séu höfð um það mörg orð kemst sökn­
uður hennar strax til skila. Fyrstu ljóð­
línurnar sýna ljóðmælanda í nútíð, fjarri
heimahögum, en í öðrum hluta hverfur
hún aftur til fortíðar þegar hún dvaldi
örugg í föðurhúsum; „með festi úr föð­
urást“ um hálsinn. Dregin er upp falleg
mynd af stúlku sem situr við „vorstillt
vatn“ og dorgar:
Skýjaflekar
flutu um himin
Sólin í djúpinu
kveikti glit
í gárum.
En skyndilega er friðurinn rofinn: „Þá
barst hnegg / um skóga / þagnaði fugl /
faldi sig mús // dimmdi á / miðjum
degi“. Skírnir er kominn á hesti sínum
og „hvessti á mig / augun“ og ljóðmæl­
anda grunar ekki hvað hún á í vændum.
Hún virðir vandlega fyrir sér hestinn og
ætlar að segja bræðrum sínum „sögu af
fáknum“. En Skírnir tjáir henni að:
„Beðið væri / eftir brúði // Nú skyldi /
tvímennt / úr tröllaheimi.“ Á næstu
síðum er lýst samskiptum Gerðar og
Skírnis og í þeim hluta Blóðhófnis koma
beinar tengingar við Skírnismál gleggst
fram og þar eru margar magnaðar
hendingar sem lýsa ofbeldinu sem
Gerður er beitt, enda er: „Ástin komin /
með alvæpni“. Þegar Gerði er hótað að
hún „skyldi dvelja / ein og ástlaus / á
arnarþúfu“ með útsýni til Heljar „inn í /
örfoka land / hinna dauðu“ verður henni
hugsað til drottningarinnar sem þar
ríkir „illskeytt / ævaforn // Andlitið /
tært upp / af hatri / að hálfu // Munnur­
inn / gapandi gröf“. Sterk er myndin af
drottingunni sem „hjó / uppgjöfinni / í
hjarta mér // og hló að mér / um leið“. Í
síðustu hendingunni beitir Gerður
Kristný vísun, sem er stílbragð sem hún
kann vel með að fara. Hér er vísað í Álf-
areið Jónasar Hallgrímssonar og á fleiri
stöðum má finna vísanir í ævintýri og
þjóðsögur – auk þess sem Blóðhófnir er
að sjálfsögðu í heild sinni vísun.
Þriðji hluti Blóðhófnis heldur áfram
þar sem Skírnismálum lýkur og ort er
um skelfingu ljóðmælanda þann tíma
sem hún bíður örlaga sinna eða fram að
hinni níundu nótt. Sagt er frá kveðju­
stund með móður sem biður hana „að
birtast sér aftur“. Gerður er sótt, henni
kippt „upp á klárinn“ og för hennar til
fundar við Frey er lýst á áhrifaríkan
hátt: „Myrkrið skóf / yfir hjarta mér“;
„Riðum skriður / óðum blóðöldur“. En í
myrkrinu miðju lýsir þó minningin um
móður sem „ber lykla að búri / og
brjóstum manna“ og „bíður mín heima /
í hamingjunnar bænum“.