Tímarit Máls og menningar - 01.05.2011, Blaðsíða 80

E m i l H j ö r va r P e t e r s e n
80 TMM 2011 · 2
mönnum, Rithöfundinum og Mascarita, hinum nútímalega og hinum
frumstæða. Þeir færast saman.
Á endanum endurfæðist Rithöfundurinn sem sögumanns­skáldsagna­
höfundur. Hann er enn staddur í Flórens, skrifandi skáldsöguna sem var
hér til umræðu. Hann skynjar hámenningu vestræna heimsins á mjög
ólíkan hátt og á í fjölmenningarlegri samræðu við umhverfi sitt:
Myrkur hefur færst yfir og stjörnur prýða flórensku nóttina, en eru þó ekki eins
bjartar og í frumskóginum […] Í kvöld veit ég að hvert sem ég kynni að ráfa […]
hvar sem ég kynni að leita skjóls undan hitanum, móskítóflugunum, algleymi
anda míns, mun ég enn heyra, í grendinni, í þessum linnulausa, ævaforna,
Machiguenga­sögumanni (MVL: 246).
Þegar Rithöfundurinn leit á ljósmyndina komst hann í kynni við
eigin sögumann. Minningarnar um sögur og goðsagnir Machiguenga­
fólksins rifjuðust upp í huganum og munu lifa þar áfram. Þótt hann
skrifi eitthvað sem gæti virst án tengsla við hið frumstæða, til dæmis
framúrstefnuverk, mun það samt berast inn í skrifin gegnum textatengsl.
Hið frumstæða mun verða hluti af samræðu hans við heiminn þegar
hann skrifar.
Ef til vill getum við litið á samræðuna milli frumstæðrar frásagnar­
listar og sköpun framsækins skáldskapar sem hringrás: Maðurinn leitar
eftir skilningi á heiminum með því að afskræma hann með sögum, hann
ýkir reynslu sína og upplifun á umhverfinu > maðurinn gerir sögur
röklegri þegar hann reynir að skilja manneskjur, huga þeirra í samspili
við umhverfið > maðurinn hafnar rökvísinni, því engin skynsöm svör
fást, og hverfur aftur til hins óútskýranlega, þess goðsagnakennda og
frumstæða, leitandi að nýjum leiðum til að skilja veru sína í heiminum.
Á þeirri leið öðlast hann fjölmenningarlegan skilning, skilning á skáld­
skap sem heild.
Frásagnarlist er fornt listform sem hefur tekið miklum breytingum.
Ef skáldskapur á að lifa af, bæði sem fagurfræðilegt og hagnýtt fyrir­
bæri, má hann aldrei slíta tengslin við uppruna sinn. Ef höfundar leggja
áherslu á að varðveita þau tengsl þá mun fjölmenningarlegur skilningur
viðhaldast og sköpunargáfan dafna. Frásagnarlist og fjölmenningar­
legur skilningur gera einstaklinga réttsýna, sem gerir þá að frábærum
rithöfundum, sem gerir stórkostlegan skáldskap mögulegan.