Tímarit Máls og menningar - 01.05.2011, Page 131

D ó m a r u m b æ k u r
TMM 2011 · 2 131
Í fjórða hluta er lýst fyrsta fundi
Gerðar og Freys og hinni fyrstu nótt.
Mögnuð er lýsing Gerðar Kristnýjar á
nauðgun jötnameyjarinnar og þjáning­
um hennar:
Dagur að
kvöl kominn
Vígtennt myrkrið
skreið yfir
himinhvolfið
Hrammar Freys
hremmdu mig
fleygðu mér
innst í óttann
Hann risti
sár í svörð
nýtt á hverri nóttu
Gerður Kristný dregur upp hárbeittar
og áhrifamiklar myndir13 sem vekja upp
áleitnar hugsanir um líðan allra þolenda
ofbeldis og nauðgana; líkaminn svíkur,
erfitt er að skilja það sem gerist og ljóð­
mælandi upplifir sjálf sitt sem sundrað:
„Fótur fastur / undir stól // Hönd úti / í
horni // Fingurnir dreifðir / um gólfið“.
En hún reynir að höndla aðstæðurnar:
„Ég safnaði / mér saman // Rétti af
brúnir /raðaði tönnum / reyrði inn lifur
/ og lungu // hnoðaði hjartað / í gang.“
Ljóðmælandi lætur þó ofbeldið ekki
buga sig og að lokum hittir það gerand­
ann sjálfan fyrir: „Í gættinni / mætti ég
Frey // Dauðan leit hann / svip sinn í /
auga mínu // Síðan hefur hann / haldið
sig fjarri / fer einförum“. Og þjáningu
Gerðar fylgir líkn; hún „strekktist / yfir
strák“ og barn fæðist „í blíðviðri // með
lófafylli af sól“. Falleg er myndin sem
dregin er upp í lok þessa hluta bókar­
innar; af Gerði sem lyftir barni sínu mót
himni svo vindurinn geti mótað „skýin í
mynd hans“ og feykt henni „yfir í jötun­
heim“ svo móðir hennar fái að líta son­
inn sem er: „Fagur sem fiskur í sjó!“ –
þótt hann beri „úlfgrá augu“ föður síns.
Í lokahluta bókarinnar spinnur Gerð­
ur Kristný óvæntan og kynngimagnað­
an endi á ljóðabálk sinn. Gerður Gymis­
dóttir heldur af stað að næturlagi með
son sinn í fanginu, sest í hásæti Óðins
og saman horfa þau „um heima alla“.
Hún sér fyrir sér endalokin þar sem:
„Frændur munu / flykkjast yfir brúna“
og „hefna / horfinna kvenna“. Hún
vonar að syni sínum verði þyrmt í
ragnarökum og þrýstir honum að hjarta
sér því: „Þar er landið mitt / vafið nátt­
kyrri værð // steypt í stálkaldan ís“. Í lok
ljóðsins má skilja að við séum aftur
komin í nútíma Gerðar og ljóðabálkn­
um lýkur með tengingu við upphafs­
myndina af brúnni „sem spennist / úr
iðandi grasi / í gráan mökk“ þar sem
landið sem „steypt [er] í stálkaldan ís“
liggur. Gerður situr við Bifröst og bíður.
Bygging ljóðabálksins er því endur­
spegluð í hinum hringlaga teikningum
sem áður var minnst á.
Blóðhófnir er glæsilega uppbyggður
ljóðabálkur og eins og sjá má af þeim
mörgu dæmum sem hér hafa verið tekin
úr ljóðmáli Gerðar Kristnýjar er faglega
farið með stuðla og hrynjandi og mikil
hugkvæmni og ljóðrænt innsæi ein­
kennir myndsmíði skáldsins. Ljóðið
nýtur sín afar vel í upplestri, ef vel er
lesið ætti kraftur ljóðsins og áhrifamátt­
ur þess að komast vel til skila. Ekki er
hægt að enda umfjöllun um Blóðhófni
án þess að minnast á hversu fallegur
gripur bókin er. Upphleypt og lituð
myndin á bókarkápu sýnir hestinn sem
titillinn vísar til, auk sverðsins sem
Skírnir þáði af Frey fyrir för sína. Neðst
í hægra horninu gapir glefsandi úlfur.
Heiðurinn af myndunum og hönnun
bókarinnar á Alexandra Buhl og getur
hún verið stolt af sinni vinnu, ekki síður