Tímarit Máls og menningar - 01.05.2011, Page 132

D ó m a r u m b æ k u r
132 TMM 2011 · 2
en Gerður Kristný og forlagið sem gefur
bókina út.
Hefð og nýsköpun
Augljóslega má tengja Blóðhófni Gerðar
Kristnýjar við þann straum í íslenskum
samtímabókmenntum sem farið hefur
vaxandi á undanförnum árum og kenna
má við endurvinnslu á fornbókmennta­
arfinum. Dæmi um slíkt má finna innan
allra bókmenntagerva og mörg góð og
jafnvel frábær verk hafa litið dagsins
ljós. Af skáldsögum nægir að benda á
verk á borð við Gunnlaðar sögu (1987)
eftir Svövu Jakobsdóttur, sem byggist
öðrum þræði á róttækri endurtúlkun á
nokkrum erindum Hávamála (svoköll­
uðum Gunnlaðarþætti), Morgunþulu í
stráum (1998) og Sveig (2002) eftir Thor
Vilhjálmsson, þar sem efni er sótt til
Sturlungu, líkt og Einar Kárason gerir í
Óvinafagnaði (2001) og Ofsa (2008).
Þórunn Erlu Valdimarsdóttir spinnur í
kringum plott og persónulýsingar úr
Njálu og Laxdælu í glæpasögum sínum
Kalt er annars blóð (2007) og Mörg eru
ljónsins eyru (2010) og einnig má nefna
sögur Vilborgar Davíðsdóttur, nú síðast
Auður (2009) sem segir af lífi Auðar
djúpúðgu áður en hún nam land á
Íslandi. Af leiksviðinu má nefna Orms-
tungu þeirra Benedikts Erlingssonar og
Halldóru Geirharðsdóttur, Mr. Skalla-
grímsson eftir Benedikt, Brák Brynhild­
ar Guðjónsdóttur og ýmis leikverk
Sveins Einarssonar og Bandamanna sem
meðal annars settu upp sýningu sem
byggð er á Skírnismálum, líkt og Blóð-
hófnir. Af barna­ og unglingabókum
koma upp í hugann bækur þeirra Bryn­
hildar Þórarinsdóttur og Margrétar
Laxness unnar upp úr Njálu (2002), Eglu
(2004) og Laxdælu (2006)14 og bækur
Friðriks Erlingssonar um þrumuguðinn
Þór (2008, 2010). Teiknimyndasögur
sem byggjast á norrænum goðsögum
hafa komið út og einnig má nefna bækur
þeirra Emblu Ýrar Bárudóttur og Ingólfs
Arnar Björgvinssonar sem byggðar eru á
Njálu og eru orðnar fjórar (2003–2007).
Þá hafa mörg íslensk ljóðskáld sótt sér
innblástur til fornbókmennt anna og
myndu fylla margar bækur væru þau
kvæði og ljóð saman tekin.15
Gerður Kristný hefur áður lagt fram
sinn skerf til þessa straums með ljóðum
á borð við „Vísur Hallgerðar“ og „Til
Skírnis“ (Ísfrétt, 1994) „Bergþóra“
(Launkofi, 2000), „Hallgerður í Lauga­
nesi“ og „Dauðastríð Egils“ (Höggstaður,
2007) og kannski má segja að í þeim
ljóðum megi sjá vísi að þeirri sterku
feminísku sýn sem einkennir Blóðhófni.
Ljóðið „Til Skírnis“ sýnir að efni Skírn-
ismála hefur lengi leitað á skáldið og til­
brigði við lokaorð þess ljóðs, „Dauðan lít
ég svip minn / í sverði þínu“, er að finna
í Blóðhófni: „Dauðan leit ég / svip minn
/ í sverði drengsins“ (vísar til Skírnis) og
„Dauðan leit ég / svip minn / í auga
dýrsins (vísar til hestsins) og að síðustu:
„Dauðan leit hann / svip sinn í / auga
mínu“ (vísar til Freys).
Af þeim bókum sem ég nefni hér að
ofan finnst mér nánasti skyldleiki Blóð-
hófnis vera við Gunnlaðar sögu Svövu
Jakobsdóttur. Í báðum þessum verkum
er sett fram ný, róttæk og feminísk sýn á
frásagnir af jötnameyjum sem sagt er
frá í eddukvæðum. Og báðar hafa þær
sterka skírskotun til málefna sem
brenna á okkar samtíma. Hvað það
varðar má einnig tengja þessi verk við
Gerplu Halldórs Laxness. Slíkar bækur
eru stórtíðindi í íslenskri bókmennta­
sögu.
Tilvísanir
1 Þá eru fyrstu 27 erindin, að undanskildu því
18., einnig varðveitt í handritinu AM 748 I
4to þar sem þau kallast Skírnismál.
2 Sjá nánar um kvæðið, Gísli Sigurðsson (rit­