Tímarit Máls og menningar - 01.11.2011, Blaðsíða 109

Á d r e p u r
TMM 2011 · 4 109
hefði verið að vitna einnig í síðari
umfjöllun Arnar. En það sem fyrir mér
vakti var reyndar að benda á hversu
mjög annað erindi sjöunda ljóðs stingur
í stúf við meginaðferð flokks ins. Sú ein­
kunn sem ég gef erind inu – að það sé
„gott dæmi um súr real isma“ (27) – kann
hinsvegar að vera hæpin; gildi erindisins
er umfram allt í því fólgið að vera
kontrapunktur í ljóðinu.
Örn virðist telja að ljóð sem ein­
kennast af því sem ég kalla ‚bók staflega
merk ingu’, og kalla mætti non-mimetic
eða non-referen tial poetry á ensku,
hljóti að vera súrrealismi. En skáld­
skapur af því tagi þekkist bæði fyrir og
eftir daga þeirrar stefnu. Þá ályktar Örn
að ég forðist að vitna í Andvaragrein
hans af því ég ráði ekki við að and mæla
öllum þeim dæmum sem hann tíni til
og mæli gegn túlk un minni (135)!
Kemur virki lega ekk ert ann að til greina?
Til að mynda það að að ferða fræði okkar
er mjög ólík og niður stöðurnar eftir því?
Annars er full ástæða til að mæla með
And vara grein Arnar við les endur, hún
er um fangs mikil greinar gerð fyrir rann­
sóknum hans á bálkinum og mót vægi
meðal ann ars við mína grein.
Í niðurlagi um sagnar sinnar um hina
„skörð ótt[u] bókmenntafræði“ mína,
bók ina Ljóðhús frá 2007, komst Örn svo
að orði: „Nú er auðvitað hvorki Þor­
steinn né aðrir skyldugir að vera sam­
mála mér […] né neinum öðrum.“8 Til
að kom ast hjá tímafreku en þýðingar­
lausu karpi sé ég mér því þann grænstan
að ítreka það sem ég sagði í svari mínu
þá, að vissulega er léttir að hafa orð
Arnar sjálfs fyrir því að hvorki mér né
öðrum beri skylda til að vera sammála
honum. En óneitanlega væri æskilegt að
hann sýndi einhver ummerki þess að
hann taki sjálfur mark á þeim orðum
sínum. Það virðist hinsvegar ekki
hvarfla að Erni. Hann hefur þvert á
móti ‚andmælt‘ nánast hverjum stafkrók
sem ég hef skrifað á undan förnum
árum. Ég hef yfirleitt reynt að svara
honum fáeinum orðum,9 en nú endist ég
ekki til þess lengur og set hér loka punkt.
Tilvísanir
1 Örn Ólafsson: „Enn um Tímann og
vatnið“, TMM, 3/2011, bls. 131–35.
2 „Að lesa Tímann og vatnið · Verk í vinnslu“,
TMM, 1/2011, bls. 6–37.
3 Mér koma í hug orð sem Sigfús Daðason
skáld og gagnrýnandi lét eftir sig: „Krítíkin
er lítils megandi, verkin eru voldug. Verkin
eru, krítíkin er veru laus.“ Athugasemd í
Grænu kompu 22. maí 1985.
4 Í fyrra sinnið í „Andmælum“, Skírnir
(haust 2010), bls. 533–37.
5 Ég orða það svo í minni grein að þar megi
greina áhrif frá kenningunni um „órök lega
ræðu, óræðar myndir, sem rekja má eftir
króka leiðum til súrreal isma“ (34).
6 Skjaldborg, 1992.
7 Andvari 2005, bls. 119–154.
8 Lesbók Morgunblaðsins, 18. ágúst 2007, bls.
13.
9 Sjá einkum „Álitamál í bókmenntasögu“,
Són 5. hefti 2007, bls. 117–136, og „Sjötugur
bók mennta fræðingur leggur hálfáttræðum
kollega lífsreglurnar“, Skírnir (vor 2011),
bls. 177–181.
Guðmundur D. Haraldsson
Næturvaktin,
sálgreining,
meðferð, Freud
og sálfræði
Nokkrar athugasemdir1
Fyrir tveimur árum birtist á síðum
þessa rits grein um Næturvaktina, undir
heitinu Næturvaktin: Íslensk sálgrein­