Tímarit Máls og menningar - 01.02.2016, Page 39

S p i l l i n g í s t j ó r n m á l u m
TMM 2016 · 1 39
4 Sjá til dæmis David Graeber, The Democracy Project. New York: Spiegel and Grau, 2013, bls.
187–188.
5 Sjá Þorvaldur Gylfason, Kvikmyndir um hrunið, Fréttablaðið, 14. janúar 2016, bls. 21. Sjá
vefútgáfu: http://www.visir.is/kvikmyndir-um-hrunid/article/2016160119496.
6 Valdaránskenningin hefur iðulega verið reifuð í umræðum um þjóðaratkvæðagreiðslu um nýja
stjórnarskrá haustið 2012. Á fundi Stjórnarskrárfélagsins 12. janúar 2016 hélt Þór Saari fyrr-
verandi alþingismaður því til dæmis fram að með því að leiða niðurstöður hennar hjá sér hefðu
stjórnvöld í raun framið valdarán. Viðbrögð í salnum bentu til þess að margir væru sammála
þessu mati.
7 Stjórnarflokkarnir, sem höfðu fengið samtals 51,5% greiddra atkvæða vorið 2009, fengu 23,8%
í kosningunum 2013 (sjá Útreikningar á úthlutun þingsæta samkvæmt úrslitum kosninga
til Alþingis 25. apríl 2009 á vef Landskjörstjórnar, http://www.landskjor.is/media/frettir/
kosn25april2009uthlutun3mai-leidr11mars2013.pdf). Núverandi stjórnarf lokkar (febrúar
2016) fengu 51,1% greiddra atkvæða í kosningunum 2013 (sjá Útreikningar á úthlutun þing-
sæta samkvæmt úrslitum kosninga til Alþingis 27. apríl 2013 á vef Landskjörstjórnar, http://
www.landskjor.is/media/frettir/Urslit_uthlutun_thingmenn_2013.pdf) en njóta fylgis um
30% kjósenda samkvæmt nýjustu skoðanakönnunum. Þær sýna um 63% fylgi við stjórnarand-
stöðuflokkana, en stærstur hluti þess fylgis er við Pírata (um 38%). Sjá vef MMR, http://mmr.
is/frettir/birtar-nieurstoeeur/523-fylgi-pirata-eykst.
8 Afdráttarlausasta gagnrýni af þessu tagi á málsmeðferð stjórnvalda kemur fram hjá Þorvaldi
Gylfasyni í grein hans Stjórnarskrá í salti, Skírnir 189 (1) 2015, bls. 187–217. Sjá hér einkum bls.
206–208.
9 Dæmi um þetta er mál menntamálaráðherrans, Illuga Gunnarssonar, sem hafði haldið leynd-
um fjárhagslegum tengslum sínum við fyrirtæki sem hann veitti umtalsverða fyrirgreiðslu í
krafti embættis síns. Sjá blaðaskrif um málið í Stundinni, yfirlit aðgengilegt á http://stundin.is/
tagg/illugi-gunnarsson-og-orka-energy/.
10 Sjá yfirlit starfs Samhæfingarnefndar um siðferðileg viðmið í stjórnsýslunni á vef forsætisráðu-
neytisins, https://www.forsaetisraduneyti.is/verkefni/sidareglur/.
11 Íslensk stjórnvöld fengu talsverða gagnrýni alþjóðastofnana vegna aðgerðaleysis á þessu sviði
í úttektum sem birtar voru árið 2015, þar á meðal í skýrslu GRECO um viðbrögð við ábend-
ingum samtakanna. Sjá Corruption prevention in respect of members of parliament, judges
and prosecutors. Compliance Report, Iceland: http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/greco/
evaluations/round4/RC4/GrecoRC4(2015)3_Iceland_EN.pdf.
12 Sjá Siðareglur fyrir alþingismenn, 115. mál, þingsályktunartillaga, 145. löggjafarþing 2015–
2016 á vef Alþingis: http://www.althingi.is/thingstorf/thingmalalistar-eftir-thingum/ferill/?-
ltg=145&mnr=115.