Tímarit Máls og menningar - 01.02.2016, Side 45

S t j ö r n u f r æ ð i
TMM 2016 · 1 45
kaupakerrunni framhjá bókahlaðborði matvöruverslana í leit að jólagjöf.
Líftími bóka er þannig ekki ósvipaður bíómynd í kvikmyndahúsi; jólin eru
liðin hjá eða myndin komin úr sýningu þegar maður loksins hittir einhvern
sem hefur lesið eða séð tiltekið verk. Á öðrum árstímum berast meðmæli
okkur til eyrna frá vinum og kunningjum, þeim hópi sem helst mótar smekk
hvers og eins.
Gagnrýnendur vísa því veginn fyrir jólin vegna annríkis annarra og nota
til þess óstaðlaðan mælikvarða á óstaðlað fyrirbæri. Vilji ritstjórar á annað
borð halda í þetta kerfi, og um leið trúverðugleika fjölmiðils síns, þurfa þeir
að bregðast við einkunnabólgu í stjörnugjöfum með breyttu verklagi. Til
þess að samræma vægi einkunna mætti jafnvel hugsa sér að stjörnugjöf væri
alfarið í höndum menningarritstjóra sem myndi einfaldlega túlka ritdóma
og gefa stjörnufjölda eftir bestu getu. Fyrsta skrefið væri þó að skilgreina
stjörnustikuna og negla niður æskilegt meðaltal.
Það segir sína sögu um mælieininguna, að þær leitarvélar sem ég prófaði
við heimildavinnuna vísuðu einungis á virta og nördalega stjörnufræðinga.
Efnið er lítið rannsakað, innan sem utan háskólaveggja, erlendis jafnt sem
hér heima. Samt eru allar þær 3981,5 stjörnur sem liggja til grundvallar
þessari athugun öllum aðgengilegar. Og sömuleiðis hauskúpurnar fimm-
Meðalfjöldi stjarna í bókadómum íslenskra dagblaða frá 2005–2014, samkvæmt
samantekt greinarhöfundar. Árið 2010 skáru blöðin niður útgjöld til menningar-
mála og gerðu bókagagnrýni að hjáverki fastráðinna blaðamanna. Línuritið sýnir
afleiðingarnar.