Náttúrufræðingurinn - 2020, Qupperneq 23

Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
23
Ritrýnd grein / Peer reviewed
Vöktun svifdýra í
Þingvallavatni 2007–2016
Finnur Ingimarsson, Haraldur Rafn Ingvason, Þóra Hrafnsdóttir,
Stefán Már Stefánsson og Kristín Harðardóttir
Í ÞESSARI GREIN er fjallað um vöktun sem staðið hefur yfir
frá árinu 2007 á lífríki og vatnsgæðum í vatnsbol Þing-
vallavatns (1. mynd). Umfjöllunin er tvíþætt. Annars vegar er
gerð stuttlega grein fyrir heildarumfangi sýna og gagna sem
aflað hefur verið á tímabilinu 2007–2016, en hins vegar er
sjónum beint að einum afmörkuðum þætti, þ.e. niðurstöðum
svifdýravöktunar. Alls voru 23 hópar svifdýra greindir, átta
tegundir og hópar krabbadýra (Crustacea) og 15 tegundir
og hópar þyrildýra (Rotifera). Allir hóparnir hafa fundist í fyrri
rannsóknum í svifvist vatnsins og eru sömu hópar ríkjandi
nú og áður þótt vísbendingar séu um að hlutdeild einstakra
tegunda og hópa hafi breyst. Það á við um langhalafló,
Daphnia galeata, svifdíli, Leptodiaptomus tegund, augndíli,
Cyclops tegundir, sólþyrluna Conochilus unicornis, slóða-
þyrluna Filinia terminalis, spaðaþyrluna Keratella cochle-
aris og fjaðraþyrlur, Polyarthra tegundir. Þéttleiki svifdýra
var breytilegur á rannsóknartímabilinu, en ekki varð vart
reglulegra sveiflna. Greining á sambandi svifdýrasamfélaga
og umhverfisþátta leiddi í ljós að árstíðabundinn vatnshiti,
magn blaðgrænu og dýpi hafa mótandi áhrif á samsetningu
svifdýrasamfélagsins. Vegna hækkandi hitastigs í kjölfar
hnattrænnar hlýnunar og aukinnar ákomu loftborins niturs á
vatnið, hafa komið fram áhyggjur af framtíð vistkerfis Þing-
vallavatns. Niðurstöður vöktunarinnar benda til þess að vist-
kerfi Þingvallavatns hafi breyst í kjölfar hlýnunar. Orsakanna
má meðal annars leita í því að hitalagskipting ræður miklu
um það á hvaða dýpi frumframleiðni í svifvist vatnsins á sér
stað að sumarlagi, og þar með hversu tært vatnið verður.
1. mynd. Legufæri á stöð 3 í Þingvallavatni. – Mooring buoy at station 3 in Lake Thingvallavatn. Ljósm./Photo: Finnur Ingimarsson.
Náttúrufræðingurinn 90 (1), bls. 23–35, 2020