Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2013, Qupperneq 104

Múlaþing
VII. Schematische Úbersicht (iber die wichtigsten bei
der Lautbildung tátigen Krafte.
Uppdráttur til skýringar á hljóðmyndun. Úr doktorsriti Stefáns, Beitráge zur Phonetik der islándischen Sprache, 1927.
Jón taldi flestar niðurstöðumar óyggjandi það sem þær næðu, því að þær styddust við
afamákvæmar mælingar, sem varla yrðu rengdar. Hinsvegar væri þess að gæta að höfundurinn
sem væri Austfirðingur, styddist fyrst og fremst við sinn eigin framburð. En hann bætir við
að raunar sé hann fróður um framburð í öðmm sveitum lands og geti hans víða. Grein sinni
lýkur Jón með því að segja að vonandi verði þess ekki langt að bíða að teknar verði upp
rannsóknir og fræðsla um íslenska hljóðfræði við Háskólann, „og þá er dr. Stefán Einarsson
sjálfkjörinn til þess starfs“ (238). Svo varð nú ekki það sinni og var ekki tekin upp kennsla í
þessari grein við Háskóla Islands fyrr en með Birni Guðflnnssyni 1941.
Kemp Malone bauð Stefáni að koma vestur um haf 1928 til Johns Hopkins háskólans
í Baltimore í Maryland þar sem hann varð prófessor í enskudeild og kenndi aðallega fom-
og miðensku, fomíslensku og gotnesku. Hann birti greinina „On some points of Icelandic
dialectal pronunciation“ (Um nokkur atriði í íslenskum mállýskuframburði) í Kaupmannahöfn
1928-1929 (Acta Philologica Scandinavica 3,264-79) þar sem hann m.a. benti á að í Suður-
sveit þekktist framburðurinn /ka:ð/ fyrir hvað sem er ákaflega sjaldgæfur framburður. I sömu
grein fjallar Stefán um flámælið og segir að á Austfjörðum hafi þessi mállýska verið kölluð
sunnlenska og talin hafa borist þangað með Sunnlendingum. Hann fór sjálfur vorið 1923 úr
Reykjavík suður um land til Austfjarða, og tók þá eftir því að Arnessýsla, Rangárvallasýsla
og Vestur-Skaftafellssýsla höfðu að mestu verið lausar við flámæli en hefur orð sr. Bjöms O.
Bjömssonar á Ásum í Skaftártungu fyrir því að þessi framburður hafi verið þekktur í Meðal-
landi og e.t.v. Álftaveri. Síðan verði hans ekki vart fyrr en í Suðursveit, þar sem mikið beri
á honum, minna í Hornafirði, en meira í Lóninu, og eftir að austur á firði er komið þekkist
hann um allt, og alla leið norður í Bakkaljörð (275-277). Stefán gaf út ritið „A Specimen of
102