Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2013, Qupperneq 122

Múlaþing
Það er vel þekkt að hreindýrskálfar sem misst hafa mœðar sínar leita í
félagsskap hesta eða sauðkinda. Hér má sjá hreindýrskálf sem hélt sig með
stóði á Ketilsstöðum á Völlum. Ljósmynd: Skarphéðinn G. Þórisson.
spurði um ýmislegt og gladdist yfir góðum
svörum. En síðar hefur mér fundist að ég
hafí ekki kunnað að vera undirbúinn að segja
honum miklu fleira. Það hefði veitt honum
varanlega gleði og mér ánægju. Lömunin
leiddi hann til dauða árið 1943. Það var lán
í óláni, að móðir hans skyldi geta séð fyrir
honum uns yfir lauk.
A Asi í Fellum bjuggu þá bræðumir Gutt-
ormur og Bergsteinn Brynjólfssynir. Guð-
ríður Olafsdóttir, systir Hallgríms í Holti, var
gift Guttormi. Hjá þeim var vinnumaður Jón
Einarsson, rúmlega sextugur að aldri (f. 1880),
frekar lágur vexti en frísklegur og samsvaraði
sér vel. Jón hafði verið í búnaðarskólanum í
Olafsdal en var eftir það vinnumaður á ýmsum
stöðum og síðustu árin hjá Guttormi og Guð-
ríði á Asi. Og víkur nú sögunni að tveimur
sendiferðum snemma vetrar 1941.
Dagana 9. og 10. nóvember urðu miklar
rigningar á Austurlandi, einkum „ suður-
undan “ eins og sagt var á Héraði. Var þá átt
við að rigndi inn til dala, einkum í Ski'iðdal og
í Fljótsdal. í þetta sinn var óhemjuleg úrkoma
í suðurdal Fljótsdals. Stóð
mikill skógur í þykkum jarð-
vegi í landi Arnaldsstaða og
Þorgerðastaða. sem þá voru í
byggð austan í Fljótsdalsmúla.
Varð jarðvegurinn gegnsósa
af vatni og stórar spildur féllu
niður úr hlíðinni, sumar lang-
leiðina ofan frá brún, fóru yfir
tún og engjar bæjanna og fram
í Kelduá, sem kemur úr Suður-
dal. Áin bar svo allt saman
fram í Jökulsá, sem bar svo allt
gumsið út í Lagarfljót. Næstu
vikur bárust viðarrastir út eftir
fljótinu og rak upp á strendur
þess í Fljótsdal, Fellum og
Völlum. Sáust rastimar vel
frá Skeggjastöðum og Holti.
Hafði einhver orð á því að
þama væri Lagarfljótsormurinn kominn og
mætti sannarlega sjá minna.
Þetta haust hvarf brúnn fjögurra vetra
foli úr hestum Hallgríms í Holti. Var haldið
uppi spum um hann. Um miðjan nóvember
vitnaðist að hann væri í stóði inni í Suðurdal.
Var ég sendur viku síðar til að ná í folann.
Fór ég ríðandi síðla dags inn í Bessastaði í
Fljótsdal og gisti þar um nóttina.
Þar taldist fyrir búi Anna Jóhannsdóttir.
Synir hennar þrír, Axel, Andrés og Sigfús
bjuggu með móður sinni. Tvær af dætrum
Önnu vom þar líka. Minnist ég þess, að mér
þótti furðu sæta, hversu Anna var spengileg
og létt á fæti, þótt hún hefði eignast nítján
börn. Var hún þá tæplega hálfsjötug.
Hallgrímur í Holti sendi með mér bréf til
Bessastaðamanna með beiðni um að hjálpa
mér að fmna hestinn og beisla hann. Axel fór
með mér morguninn eftir inn í Suðurdal. Man
ég að mér leist ekki á að leggja í Jökulsá en
allmikill jökulkorgur var í henni. Fór ég að
ráðum Axels, hélt í faxið á hestinum og horfði
beint fram. Axel var alveg ömggur og eins
120