Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2013, Qupperneq 133

Fólksfjölgun og byggðaþróun í Vopnafirði á 19. öld.
7 hópi Vopnfirðinga sem fluttu til Vesturheims 1887 var Jón Jónsson frá Ljótsstöðum. Hann gerðist trésmiður í
Winnipeg, fékkst auk þess við fasteignaviðskipti og kom að safnaðarstarfi. Hér er hann ásamt konu sinni Sigur-
borgu Magnúsdóttur og börnum. Eigandi myndar: Ljósmyndasafn Austurlands.
í töflu 3 er borin saman fjölgun íbúa í
% frá 1801-1860 í fímm sóknum á Austur-
landi við landsmeðaltalið sem reyndist vera
41,527%. Ennfremur eru tekin tvö svæði í
Skagafirði sem voru í upphafi aldarinnar
svipuð að býlafjölda og íbúa. Það eru annars
vegar Hofs- og Miklabæjarsóknir austan
ljarðar en hins vegar Fagranes- Sjávarborgar
og Reynisstaðarsóknir að vestan. Niðurstaðan
er sú að á eystra svæðinu þar sem þó höfðu
myndast vísar að tveim þorpum og menn
höfðu eitthvert sjávargagn þá fjölgaði fólkinu
aðeins um 45,08 % eða rétt yfir landsmeðaltal.
Á vestara svæðinu ljölgaði fólki um
54,76% sem var þó talsvert yfir landsmeðal-
tali en langt frá því að ná þeim fimm sóknum
á Austurlandi sem taflan sýnir. Manníjölda-
þróunin á fyrri helmingi 19. aldar sýnir að
hún hélzt í hendur við möguleika sauðljárbú-
skaparins og þar skiptu heiðarlöndin miklu
þegar árferði batnaði. Sú þróun sýnir einnig
hve illa sum byggðarlög voru komin af hall-
ærum 17. og 18. aldar. Fyrir þann tíma var þó
nautgripaeign Islendinga hlutfallslega meiri
en varð á 19. öld en vaxandi sauðíjáreign gaf
meiri möguleika á að nýta heiðarlöndin aftur
eins og gert var á miðöldum.
Áfóll og Ameríkuferðir
Þegar leið á sjötta áratuginn fór veðráttan
að kólna og árferði að versna auk þess
sem Ijárpestir fóru að herja á bústofn aust-
fírzkra bænda. Ekki er hér rúm til að gera
þeim áföllum ítarleg skil en aðeins drepa á
131