Andvari - 01.01.2014, Blaðsíða 23

ANDVARl
LÚÐVÍK JÓSEPSSON
21
hefur búið ein með lítið barn sitt eftir að hún fer frá eiginmanni sínum
Jóni Hávarðssyni og skilur við hann. Hvað varð um börnin hennar þrjú
sem hún hafði átt með Jóni? Þau Einar og Þórstína fluttu fljótlega eftir
að þau tóku saman í Bryggjuhúsið sem síðar kemur við þessa sögu.
Nes í Norðfirði var fátækra manna samfélag eins og önnur pláss á
íslandi um þetta leyti. í áætlun yfir tekjur og gjöld Neshrepps fardaga-
árið 1921-1922 kemur fram að til fátækraframfærslu voru áætlaðar um
ellefu þúsund krónur en heildartekjur hreppsins voru um 32 þúsund
krónur; liðlega þriðjungur fór því til fátækraframfærslu.20
Það var basl en skarpur strákur með augun opin sá margt spennandi
í kringum sig. Aðallega bátana. Sumir voru meira að segja útlenskir.
Lúðvík segir frá heimsókn um borð í bátana með öðrum strákum á
Norðfirði þegar hann var 10 eða 11 ára. „Strákar á Norðfirði á mínum
aldri á árunum 1924-1930 fóru oft út í erlend veiðiskip.“ Hann segir
ítarlega frá heimsókn um borð í frönsk skip í óprentuðum endurminn-
ingum sem Smári Geirsson vitnar oft til í bókum sínum. Þessi frásögn
Lúðvíks er skemmtileg og nákvæm og fjörlega skrifuð.
í óprentuðu og ódagsettu handriti sem ég hef undir höndum sagði
Lúðvík svona frá Nesi í Norðfirði:
„Heimili mitt var komið í Bryggjuhúsið, það fræga hús, svona kringum
1924 eða þegar ég var að hefja barnaskólagöngu... Bryggjuhúsið var í
rauninni verbúð og fiskverkunarhús, því að neðri hæðin var ýmist full
af salti eða saltfiski. Ég hygg að á þessu pakkhúslofti hafi búið 50-60
manns þegar flest var. Húsið var líklega 25-30 metra langt og kannski
8 metra breitt. Eftir miðju hússins var mjór gangur, svartur og ljótur,
rúmlega metri á breidd og herbergi sitt hvorumegin. Maður lék sér að
því að spyrna löppunum í vegginn öðrumegin og bakinu hinumegin,
gekk þannig upp og lét fólk ganga undir sig.
í hverri íbúð var eitt aðalherbergi og annað mjög lítið. Stærra her-
bergið var allt í senn, eldhús, dagstofa og svefnherbergi. Minna her-
bergið notuðu nokkrir sem búr eða geymslu, aðrir sem svefnherbergi.
íbúðirnar hafa í mesta lagi verið 30-35 fermetrar og í þeim bjuggu yfir-
leitt 5-8 manns eða fleiri.“21
Konráð Hjálmarsson, annar aðalatvinnurekandinn á Norðfirði á
þessum tíma, átti Bryggjuhúsið. Hinn var Sigfús Sveinsson. Um þá
segir í óprentuðu handriti Lúðvíks: „Staða þeirra Konráðs og Sigfúsar
var sterk. Þeir ákváðu sjálfir verð á fiskinum, sem þeir keyptu af
útvegsmönnum á Norðfirði. Þeir ákváðu verðið á verslunarvörunum og