Andvari - 01.01.2014, Blaðsíða 26

24
SVAVAR GESTSSON
ANDVARI
„Ég var 12 ára þegar ég var fyrst ráðinn fyrir fast mánaðarkaup. Það
var kaupmaður á staðnum sem réði mig til 6 mánaða. Kaupmaður þessi
keypti fisk af bátum til verkunar og útflutnings. Ég tók þátt í öllum
störfum sem komu við fiskverkun. Þar var gert að fiski nýjum upp úr
bátum. Oftast var ég látinn fara innaní og var þá reynt að hafa undan
hausningamanninum. Stundum þurfti ég þó að hausa og að því kom að
ég lærði einnig að fletja fisk... Næstu tvö árin réði ég mig til útgerðar-
manns sem gerði út mótorbát. Ég átti að sjá um vinnuna í landi en
eigandi bátsins réri við annan mann á bátnum. Ég hafði mikið að gera
þessi tvö ár. Vinnan byrjaði venjulega klukkan 5-6 á morgnana og stóð
oftast til klukkan 7 að kvöldi.“26 14 tíma vinna unglings, barns, kom
ekki að sök í þroska Lúðvíks Jósepssonar. Hann heldur áfram: „Þegar
ég var 15 ára var ég talinn fullgildur hlutarmaður til vinnu í landi við
bátaútgerð. A árunum 1929-1931 vann ég mikið við bátaútgerð og
hafði allgott kaup. Fram að þeim tíma hafði allt kaup sem ég vann
fyrir runnið til heimilis móður minnar og fóstra. En síðustu tvö árin
fyrir 1931 var allt kaup mitt lagt til hliðar og mér ætlað til framhalds-
skólagöngu. Þegar ég fór í Menntaskólann á Akureyri vorið 1931 þá gat
ég greitt sjálfur allan kostnað við skólagönguna. Þannig stóðu mín fjár-
hagsmál áfram árin 1931 til 1934 á meðan ég var í skóla. Ekki var um
neina styrki að ræða, né lán; og ekki kom til mála að bláfátækt heimili
móður minnar og fóstra legði þar neinar beinar greiðslur. Þau veittu
mér þann stuðning að ég þurfti ekki að greiða til heimilisins þó að ég
dveldi þar vegna vinnu á sumrin.
Vorið 1931 fór ég ásamt þremur öðrum jafnöldrum mínum á
Norðfirði norður til Akureyrar til þess að þreyta þar inntökupróf upp í
annan bekk Menntaskólans. Prófið gekk eðlilega og um haustið settist
ég í annan bekk skólans. í skólanum var ég svo í þrjá vetur þó með þeim
frádrætti sem leiddi af því að ég varð illilega veikur síðasta veturinn
eða skólaárið 1933/1934. Afleiðing veikindanna varð sú að ég hætti
námi í skólanum en kom heim til Norðfjarðar vorið 1934. Vegna fjár-
skorts varð ég svo að hætta við frekara framhaldsnám. Örlögin urðu
líka þau að ég tók við kennslu í Gagnfræðaskóla Neskaupstaðar haustið
1934 og vann þar fram á árið 1942.“27
Jafnaldrarnir fjórir voru Lúðvík, Jóhannes Stefánsson, Stefán Snævarr,
síðar prestur á Völlum og loks á Dalvík,28 og Bjarni Vilhjálmsson,
seinna þjóðskjalavörður. Haustið 1933 byrjar Lúðvík í 4. bekk en veikist
rétt fyrir jól og fer að Kristnesi þar sem hann er á berklaspítalanum