Peningamál - 23.11.2022, Blaðsíða 9

PENINGAMÁL 2022 / 4 9
hækkandi (mynd I-5). Víða hafa stjórnvöld einnig gripið
til stuðnings- og mótvægisaðgerða til að draga úr áhrif-
um hækkandi framfærslukostnaðar á ráðstöfunartekjur
heimila. Mikill uppsafnaður sparnaður heimila á tímum
farsóttarinnar vegur jafnframt á móti og mildar áhrif hærri
kostnaðar á innlenda eftirspurn. Sparnaðarhlutfallið hefur
lækkað hvað mest í Bandaríkjunum enda einkaneyslan
þar verið þróttmeiri en í öðrum helstu iðnríkjum (mynd
I-6). Hlutfallið á evrusvæðinu og í Bretlandi hefur lækkað
minna og er hærra en það var að meðaltali fyrir farsóttina.
Þarlend heimili eru því enn að leggja til hliðar stærri hluta
ráðstöfunartekna en þau gerðu fyrir heimsfaraldurinn.
Spáð er minni heimshagvexti á næsta ári ...
Í nýrri spá Alþjóðagjaldeyrissjóðsins sem birt var um
miðjan október er gert ráð fyrir að hagvöxtur í heiminum
minnki úr 6% í fyrra í 3,2% í ár og að hann verði kom-
inn niður í 2,7% á næsta ári. Hagvaxtarhorfur ársins í ár
eru óbreyttar frá júlíspá sjóðsins en horfur fyrir næsta ár
hafa verið færðar niður um 0,2 prósentur. Hvort tveggja
er hins vegar talsvert veikara en sjóðurinn spáði í apríl
sl., einkum í þróuðum ríkjum heims. Verri horfur endur-
spegla neikvæð áhrif sem stríðsátökin í Úkraínu hafa
haft á heimsbúskapinn, einkum í Evrópu í kjölfar skerts
orkuframboðs frá Rússlandi. Einnig hefur hægt meira á
efnahagsumsvifum í Kína en búist var við. Þá hafa fjár-
málaleg skilyrði jafnframt versnað víða um heim í takt
við væntingar um meiri vaxtahækkanir helstu seðlabanka
sem hægja munu á eftirspurn.
... og hafa hagvaxtarhorfur almennt versnað í helstu
viðskiptalöndum Íslands
Í grunnspá Seðlabankans er gert ráð fyrir 3,1% hagvexti
í helstu viðskiptalöndum Íslands í ár (mynd I-7). Það er
0,2 prósentum meiri hagvöxtur en spáð var í ágúst og
skýrist af meiri hagvexti á fyrri helmingi ársins í kjölfar
endurskoðunar á áður útgefnum landsframleiðslutölum,
einkum í Bretlandi og Svíþjóð. Horfur á seinni helmingi
ársins hafa hins vegar versnað líkt og áður hefur verið
rakið. Eins og á síðasta fjórðungi þessa árs er spáð sam-
drætti milli fjórðunga á fyrsta fjórðungi 2023 og er talið
að hagvöxtur í viðskiptalöndunum verði einungis 0,6%
á árinu öllu. Það er 0,6 prósentum minni vöxtur en gert
var ráð fyrir í ágústspá bankans og 1,7 prósentum minna
en í maíspá bankans. Þá er jafnframt spáð heldur minni
hagvexti í viðskiptalöndunum árið 2024. Horfur um
innflutning viðskiptalanda hafa einnig versnað í takt við
lakari hagvaxtarhorfur.
Óvissa um alþjóðlegar efnahagshorfur er áfram
mikil. Efnahagsframvindan ræðst að miklu leyti af áhrif-
um stríðsátakanna í Úkraínu og hversu langvinn þau
Atvinnuleysi1
Janúar 2004 - október 2022
1. Árstíðarleiðréttar tölur.
Heimild: Refinitiv Datastream.
Bandaríkin Bretland
% af mannafla
Mynd I-5
Evrusvæðið
‘22
0
2
4
6
8
10
12
14
16
‘20‘18‘16‘14‘12‘10‘08‘06‘04
Sparnaður heimila1
1. ársfj. 2015 - 3. ársfj. 2022
1. Brotalínur sýna meðaltal 2015-2019.
Heimild: Refinitiv Datastream.
Bandaríkin Bretland
% af ráðstöfunartekjum
Mynd I-6
Evrusvæðið
0
5
10
15
20
25
30
20222021202020192018201720162015
Hagvöxtur í viðskiptalöndum Íslands
og framlag einstakra landa 2016-20251
1. Viðskiptavegið framlag einstakra landa. Grunnspá Seðlabankans 2022-2025. Brota-
lína sýnir spá PM 2022/3. Norðurlöndin eru meðaltal Danmerkur, Noregs og Svíþjóðar.
Heimildir: Refinitiv Datastream, Seðlabanki Íslands.
Bandaríkin
Evrusvæðið
Önnur lönd
Helstu viðskiptalönd
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd I-7
-6
-4
-2
0
2
4
6
2025202420232022202120202019201820172016
Bretland
Norðurlönd