Peningamál - 23.11.2022, Blaðsíða 35

PENINGAMÁL 2022 / 4 35
við vinnuaflið með litlum fyrirvara. Skráð atvinnuleysi
stóð hins vegar í stað milli fjórðunga og mældist 3,7%
á þriðja ársfjórðungi ef leiðrétt er fyrir árstíð. Það er 0,5
prósentum minna en það var á fjórða fjórðungi ársins
2019, áður en farsóttin barst til landsins. Það minnkaði
þó áfram í október og mældist 3,3%.
Langtímaatvinnuleysi jókst mikið í kjölfar farsóttar-
innar en tók að minnka hratt frá því um mitt síðasta ár,
m.a. vegna sérstakra ráðningarstyrkja. Frá og með júní í
ár hafa um 1,2% af mannaflanum verið á atvinnuleysis-
skrá í meira en tólf mánuði sem er svipað hlutfall og var
fyrir farsóttina.
Fyrirtæki vilja enn fjölga störfum næsta misserið …
Samkvæmt árstíðarleiðréttum niðurstöðum haustkönnun-
ar Gallup meðal 400 stærstu fyrirtækja landsins vill þriðj-
ungur stjórnenda fjölga starfsfólki á næstu sex mánuðum
en aðeins 7% vilja fækka því. Munurinn er því 27 pró-
sentur og minnkar um 4 prósentur milli kannana. Þá voru
tæplega 8.800 laus störf á þriðja ársfjórðungi samkvæmt
fyrirtækjakönnun Hagstofunnar. Lausum störfum fækk-
aði milli fjórðunga en þau voru álíka mörg og á sama tíma
fyrir ári. Hlutfall lausra starfa og atvinnulausra, sem gefur
vísbendingu um spennu á vinnumarkaði, mældist 1,2 og
lækkaði lítillega milli fjórðunga. Hlutfallið er þó enn hátt
og ef síðasti fjórðungur er frá talinn hefur það ekki mælst
hærra frá því að Hagstofan hóf að safna þessum gögnum
í ársbyrjun 2019 (mynd IV-4).
… sem eru í meira mæli mönnuð með aðfluttu
vinnuafli
Íbúum landsins fjölgaði um 2,8% milli ára á þriðja árs-
fjórðungi (mynd IV-5). Aðfluttum erlendum ríkis borg-
urum umfram brottflutta fjölgaði um 3.410 á fjórð-
ungnum. Þeir koma til viðbótar liðlega 3.500 erlendum
ríkisborgurum sem bættust við íbúafjöldann á öðrum
ársfjórðungi en það er mesta fjölgun á einum fjórðungi frá
upphafi ársfjórðungslegra mannfjöldatalna Hagstofunnar.
Brottflutningur íslenskra ríkisborgara umfram aðflutta vó
lítillega á móti.
Nokkuð stór hluti af íbúafjölgun ársins er vegna
aukins straums flóttafólks í kjölfar innrásar Rússa í
Úkraínu. Þannig var fjölgun Úkraínumanna liðlega
fimmtungur af fjölgun erlendra ríkisborgara á fyrstu
þremur fjórðungum ársins ef miðað er við mánaðartölur
Þjóðskrár Íslands. Samsetning hópsins er ólík því sem
hefur verið í fyrri bylgjum innflutnings erlends vinnuafls
og því er óvíst hver áhrifin eru á atvinnuþátttöku. Þá er
töluverð óvissa um hversu margir muni koma til viðbótar
frá Úkraínu og hve margir muni snúa til baka ef stríðsá-
tökunum linnir.
Atvinnuleysi og slaki á vinnumarkaði1
Janúar 2019 - október 2022
1. Slaki á vinnumarkaði eru atvinnulausir, vinnulitlir (þeir sem eru í hlutastarfi en vilja
vinna meira) og möguleg viðbót á vinnumarkað (þeir sem eru tilbúnir að vinna en eru
ekki að leita að vinnu og þeir sem eru að leita að vinnu en eru ekki tilbúnir að hefja
störf innan tveggja vikna) sem hlutfall af mannafla að viðbættri mögulegri viðbót á
vinnumarkaði. Skráð atvinnuleysi er án fólks á hlutabótum frá og með mars 2020.
Þriggja mánaða hreyfanlegt meðaltal árstíðarleiðréttra talna.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Vinnumálastofnun, Seðlabanki Íslands.
Atvinnuleysi
Skráð almennt atvinnuleysi
Slaki á vinnumarkaði
%
Mynd IV-3
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
2022202120202019
Laus störf1
1. ársfj. 2019 - 3. ársfj. 2022
1. Laus störf skv. fyrirtækjakönnun Hagstofu Íslands og fjöldi atvinnulausra samkvæmt
vinnumarkaðskönnun sömu stofnunar.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Laus störf (v. ás) Hlutfall lausra starfa og atvinnulausra (h. ás)
Þúsundir starfa
Mynd IV-4
0
2
4
6
8
10
12
14
0,0
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
2022202120202019
Hlutfall
Mannfjöldi
1. ársfj. 2011 - 3. ársfj. 2022
Heimild: Hagstofa Íslands.
Fæddir umfram látna
Aðfluttir umfram brottflutta - Íslenskir ríkisborgarar
Aðfluttir umfram brottflutta - Erlendir ríkisborgarar
Mannfjöldi
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd IV-5
-1,0
-0,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
2020 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2021 ‘22