Peningamál - 23.11.2022, Blaðsíða 17

PENINGAMÁL 2022 / 4 17
… og langtímavextir hækka áfram
Ávöxtunarkrafa tíu ára óverðtryggðra ríkisbréfa hefur
hækkað um 2,2 prósentur frá áramótum og var 6,4%
rétt fyrir útgáfu þessara Peningamála (mynd II-3). Hún
hefur ekki verið hærri síðan um mitt ár 2016. Mesti hluti
hækkunar langtímanafnvaxta átti sér stað á fyrri hluta
ársins en það hefur aðeins hægt á hækkuninni frá því í
sumar. Langtímaraunvextir hafa einnig hækkað samhliða
hækkun raunvaxta Seðlabankans. Ávöxtunarkrafa tíu ára
verðtryggðra ríkisbréfa var 2% rétt fyrir útgáfu þessara
Peningamála og hefur hækkað um 1,3 prósentur frá
áramótum.
Hröð hækkun skammtímavaxta undanfarið hefur
leitt til þess að halli óverðtryggða vaxtaferilsins hefur
snúist og er ávöxtunarkrafa bréfa til tveggja ára nú hærri
en krafa tíu ára bréfa. Það endurspeglar væntingar fjár-
festa um að skammtímavextir eigi eftir að lækka á ný
eins og rakið var hér að framan og gæti bent til aukinnar
svartsýni fjárfesta um innlendar efnahagshorfur.
Eins og sést á mynd II-4 mátti rekja stærstan
hluta hækkunar á ávöxtunarkröfu óverðtryggðra skulda-
bréfa á fyrri hluta ársins til hækkandi verðbólguálags.
Verðbólguhorfur bötnuðu þó þegar leið á haustið og
verðbólguálagið lækkaði frá sl. sumri og fram að birtingu
vísitölu neysluverðs í lok október. Verðbólga í október
reyndist hins vegar meiri en markaðsaðilar höfðu búist
við og hefur verðbólguálagið hækkað aftur frá þeim
tíma. Álagið til tíu ára var því svipað um miðjan nóv-
ember og það var um mitt ár (sjá nánari umfjöllun um
verðbólguvæntingar í kafla V).
Gengi krónunnar
Gengi krónunnar hækkaði fram eftir ári ...
Gengi krónunnar hækkaði um rúmlega 5% gagn-
vart meðaltali gjaldmiðla helstu viðskiptalanda á fyrri
hluta ársins (mynd II-5). Gengið hækkaði gagnvart
evru og bresku pundi en á móti vó lækkun gagnvart
Bandaríkjadal enda hefur Bandaríkjadalur hækkað gagn-
vart flestum gjaldmiðlum eins og oft gerist þegar óvissa
eykst í alþjóðlegum efnahagsmálum (sjá kafla I).
Töluverð bjartsýni ríkti um innlendar efnahagshorf-
ur í vor eftir slökun á sóttvarnaaðgerðum og væntingar
voru um að ferðaþjónustan myndi rétta úr kútnum á ný
yfir sumarið. Litlar breytingar urðu þó á gengi krónunnar
yfir sumarið þrátt fyrir mikla fjölgun ferðamanna. Líklegt
er því að sú gengishækkun sem vænst var yfir sumarið
hafi að stórum hluta þegar verið komin fram enda jókst
framvirk sala á gjaldeyri töluvert mánuðina á undan sem
endurspeglaði bæði aukna spákaupmennsku með krón-
una en einnig er líklegt að útflutningsfyrirtæki hafi selt
Ávöxtunarkrafa ríkistryggðra skuldabréfa1
2. janúar 2018 - 18. nóvember 2022
1. Út frá eingreiðsluvaxtaferlum (metnum með aðferð Nelson-Siegel) þar sem er notast
við vexti á millibankamarkaði með krónur og vexti ríkistryggðra skuldabréfa.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Óverðtryggð 5 ára
Óverðtryggð 10 ára
Verðtryggð 5 ára
Verðtryggð 10 ára
%
Mynd II-3
-1
0
1
2
3
4
5
6
7
8
2021202020192018 2022
Sundurgreining breytingar nafnvaxta skuldabréfa1
1. Breyting ávöxtunarkröfu óverðtryggðra ríkisskuldabréfa (út frá eingreiðsluferlum
metnum með aðferð Nelson-Siegel) og framlag samsvarandi breytinga ávöxtunarkröfu
verðtryggðra skuldabréfa og verðbólguálags.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Verðtryggðir vextir
Verðbólguálag
Óverðtryggðir vextir
Prósentur
Mynd II-4
-1,0
-0,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
5 ár eftir
5 ár
10 ár5 ár5 ár eftir
5 ár
10 ár5 ár
30. des 2021 - 30. júní 2022 30. júní - 18. nóvember 2022
Gengi krónunnar1
2. janúar 2015 - 18. nóvember 2022
1. Verð erlendra gjaldmiðla í krónum. Þröng viðskiptavog.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Vísitala
Mynd II-5
140
160
180
200
220
2021202020192018201720162015 2022