Peningamál - 23.11.2022, Blaðsíða 45

PENINGAMÁL 2022 / 4 45
krónunnar sem hægir á útflutningsvexti og beinir hluta inn-
lendrar eftirspurnar að innflutningi. Hagvaxtarhorfur versna
því samanborið við grunnspána: hagvöxtur er 1¾ prósentum
minni á næsta ári en í grunnspánni sem myndi fela í sér að
stór hluti þess hagvaxtar sem spáð er á árinu hyrfi (mynd 4d).
Hagvöxtur yrði þá sá minnsti hér á landi síðan árið 2002 ef
frá eru talin samdráttarárin í kjölfar fjármála kreppunnar og
heimsfaraldursins. Hagvaxtarhorfur fyrir árið 2024 myndu
einnig versna og landsframleiðslan yrði 21/3% minni í lok
spátímans en gert er ráð fyrir í grunnspánni.
Þrátt fyrir lakari hagvaxtarhorfur verður verðbólga
meiri á spátímanum en samkvæmt grunnspánni. Verðbólga
er næstum 1 prósentu meiri á næsta ári og ¾ úr prósentu
meiri árin 2024-2025 (mynd 4e). Vextir Seðlabankans eru
jafn framt hærri til að tryggja að verðbólga sé í samræmi við
verðbólgumarkmið bankans er frá líður. Miðað við peninga-
stefnureglu líkansins eru meginvextir bankans 1 prósentu
hærri á næstu tveimur árum og ½ prósentu hærri árið 2025
(mynd 4f).
Hægt væri að hugsa sér að peningastefnan brygðist
hægar við auknum verðbólguþrýstingi en peningastefnuregla
líkansins gerir ráð fyrir. Eins og mynd 5 sýnir gæti það haft í
för með sér að neikvæð hagvaxtaráhrif launahækkunarinnar
yrðu heldur minni framan af. Á móti kæmi hins vegar að
verðbólga yrði meiri og þrálátari sem myndi að öðru óbreyttu
kalla á hærri vexti yfir lengri tíma sem hefði í för með sér að
hagvöxtur yrði minni á seinni hluta spátímans.
Fráviksdæmi: Orkukreppan í Evrópu dýpkar
enn frekar
Alþjóðlegar efnahagshorfur hafa versnað verulega í kjölfar
stríðsátakanna í Úkraínu …
Eftir snarpan samdrátt í kjölfar heimsfaraldursins jókst heims-
framleiðsla um 6% milli ára í fyrra og í byrjun þessa árs
voru horfur á ágætum hagvexti í ár og á næstu árum. Það
breyttist hins vegar til hins verra í kjölfar innrásar Rússa í
Úkraínu seint í febrúar sl. Nú gerir Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn
t.d. ráð fyrir því að heimsframleiðsla aukist um 3,2% í ár en
í janúar spáði hann 4,5% vexti. Á næsta ári hefur sjóðurinn
fært hagvaxtarspá sína úr 3,8% í einungis 2,7% (sjá kafla I).
Horfurnar hafa sérstaklega versnað í Evrópu þar sem áhrifa
orkukreppunnar gætir hvað mest. Í janúar taldi sjóðurinn t.d.
að hagvöxtur á evrusvæðinu færi úr um 4% í ár í 2,5% á
næsta ári en nú telur hann að hagvöxtur verði um 3% í ár og
einungis 0,5% á næsta ári (mynd 6).
Áhrif hægari peningastefnuviðbragða við aukinni
verðbólgu1
1. Myndin sýnir áhrif þess að peningastefnan bregst hægar við viðbótarlaunahækku-
num í fráviksdæminu á mynd 4.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Prósentur
Mynd 5
Meginvextir Hagvöxtur Verðbólga
-0,4
-0,2
0,0
0,2
0,4
0,6
202520242023
Spár Alþjóðagjaldeyrissjóðsins um hagvöxt á
evrusvæðinu
Heimild: Alþjóðagjaleyrissjóðurinn, World Economic Outlook, mismunandi útgáfur.
%
Mynd 6
Janúar 2022
Apríl 2022
Júlí 2022
Október 2022
0
1
2
3
4
5
6
202320222021