Peningamál - 23.11.2022, Blaðsíða 18

PENINGAMÁL 2022 / 4 18
hluta væntra gjaldeyristekna framvirkt. Þannig má gera
ráð fyrir að auknar heimildir til afleiðuviðskipta hafi leitt
til sterkari áhrifa væntinga á gengi krónunnar en áður.
… en það snerist við er leið á árið …
Töluverð velta var á gjaldeyrismarkaði í haust sem rekja
má til beinnar erlendrar fjárfestingar í innlendum tækni-
og fjarskiptafyrirtækjum og innflæðis á innlendan hluta-
bréfamarkað vegna endurflokkunar markaðarins í FTSE-
Russell alþjóðlegu hlutabréfavísitölunni. Gjaldeyriskaup
lífeyrissjóða hafa jafnframt aukist og þeir hafa því mætt
gjaldeyrisinnflæðinu að einhverju leyti enda hefur svig-
rúm þeirra til erlendrar fjárfestingar aukist eftir mikla
verðlækkun á eignamörkuðum erlendis. Frá miðju ári
hefur hins vegar dregið úr framvirkri sölu á gjaldeyri og í
september sl. jukust framvirk kaup.
… og gengið hefur lækkað nokkuð undanfarið
Aukinn almennur þrýstingur hefur verið til lækkunar á
gengi krónunnar undanfarið og er viðskiptavegið gengi
krónunnar nú liðlega 6% lægra en það var um mitt ár og
hefur lækkað um 4% frá því sem það var að meðal tali
í október. Viðskiptavegið gengi krónunnar er því svipað
núna og það var fyrir ári. Þróunin endurspeglar líklega
aukinn gengisþrýsting vegna hratt vaxandi innflutn-
ings og viðskiptahalla. Þá hefur vaxtamunur gagnvart
útlöndum minnkað eftir nýlegar vaxtahækkanir erlendra
seðlabanka (sjá kafla I). Seðlabankinn hefur nokkrum
sinnum gripið inn í gjaldeyrismarkaðinn og selt gjaldeyri
á þessum tíma.
Gert ráð fyrir lægra gengi krónunnar en í ágústspá
bankans
Gengisvísitala krónunnar var um 188 stig á þriðja fjórð-
ungi ársins sem er áþekkt því sem gert var ráð fyrir í
ágústspá Peningamála. Það sem af er fjórða ársfjórðungi
hefur meðalgengi krónunnar lækkað meira en þá var
búist við. Í grunnspánni helst það lægra en gert var ráð
fyrir í ágústspá bankans (mynd II-6).
Peningamagn og útlán
Hægir á vexti peningamagns …
Ársvöxtur peningamagns mældist 8,9% á þriðja fjórð-
ungi sem er minni vöxtur en á fyrri hluta ársins (mynd
II-7). Vöxturinn er að mestu drifinn áfram af aukn-
um innlánum fyrirtækja, einkum þjónustufyrirtækja og
fyrirtækja í iðnaði. Það rímar vel við aukin umsvif í
ferðaþjónustu og auknar tekjur af útflutningi sjávar- og
iðnaðarvara, að hluta vegna mikillar verðhækkunar
afurðaverðs. Ársvöxtur innlána heimila var 9% á þriðja
Gengi krónunnar 2015-20251
1. Verð erlendra gjaldmiðla í krónum. Þröng viðskiptavog. Grunnspá Seðlabankans
2022-2025. Brotalína sýnir spá PM 2022/3.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Vísitala
Mynd II-6
150
160
170
180
190
200
210
20252024202320222021202020192018201720162015
Peningamagn1
1. ársfj. 2018 - 3. ársfj. 2022
1. M3 er leiðrétt fyrir innlánum fallinna fjármálafyrirtækja. Fyrirtæki eru atvinnufyrirtæki
og félagasamtök sem þjóna heimilum.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Heimili
Fyrirtæki
M3
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd II-7
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
20222021202020192018
Fjármálageiri
Sveitarfélög