Peningamál - 23.11.2022, Blaðsíða 24

PENINGAMÁL 2022 / 4 24
Væntingavísitala Gallup bendir jafnframt til þess að
svartsýni neytenda hafi haldið áfram að aukast (mynd
III-3). Líklega endurspeglar það áhrif aukinnar verðbólgu
og minnkandi kaupmáttar en einnig þrengri fjármálaleg
skilyrði í kjölfar þess að vextir hafa hækkað hratt (sjá
kafla II).
Grunnspá Seðlabankans gerir því ráð fyrir að nokk-
uð hafi hægt á vexti einkaneyslu á þriðja ársfjórðungi.
Talið er að hún hafi aukist um 5,7% milli ára sem er
svipað og búist var við í ágústspá bankans. Horfur um
vöxt einkaneyslu á árinu öllu hafa jafnframt lítið breyst
frá ágústspánni. Eins og þá er gert ráð fyrir liðlega 7%
vexti sem yrði þá annað árið í röð þar sem einkaneysla
vex um meira en 7% á ári (mynd III-4).
Spáð meiri vexti einkaneyslu á næstu þremur árum
Nýbirtar bráðabirgðatölur Hagstofunnar um þróun ráð-
stöfunartekna benda til þess að þær hafi aukist nokkru
meira á síðasta ári og á fyrri hluta þessa árs en fyrri áætl-
anir bentu til. Sparnaðarhlutfall heimila hefur því lækkað
minna en gert var ráð fyrir í ágúst og er enn yfir því sem
það var að meðaltali fyrir farsóttina (mynd III-1).
Þótt heimilin séu svartsýnni um efnahagshorfur
bendir hærra sparnaðarstig til þess að heimilin hafi meira
borð fyrir báru og geti því viðhaldið hærra útgjaldastigi
en áður var talið. Spá bankans um vöxt einkaneyslu á
næsta ári hefur því verið færð upp á við. Talið er að hún
aukist um 2,6% á næsta ári í stað 2% í ágústspánni. Líkt
og í ágúst er gert ráð fyrir að hún aukist um tæplega
3% árið 2024 en hjaðni svo í liðlega 2% árið 2025.
Sparnaðarhlutfall heimila helst því í um 10% af ráðstöf-
unartekjum allt tímabilið sem er áþekkt því sem það var
að meðaltali árin fyrir farsóttina.
Kröftugur vöxtur atvinnuvegafjárfestingar á fyrri
helmingi ársins ...
Fjárfesting atvinnuveganna jókst um 12,1% milli ára
á fyrri helmingi ársins sem var lítillega meiri vöxtur en
gert var ráð fyrir í ágústspá bankans. Almenn atvinnu-
vegafjárfesting (þ.e. atvinnuvegafjárfesting utan stóriðju,
skipa og flugvéla) jókst um fimmtung milli ára en framlag
fjárfestingar í skipum og flugvélum var neikvætt (mynd
III-5).
... og horfur fyrir árið í heild hafa batnað frá því í
ágúst
Vísbendingar eru um að fjármunamyndun atvinnu-
vega hafi áfram verið kröftug á þriðja fjórðungi ársins.
Innflutningur almennra fjárfestingarvara á föstu gengi
var tæplega þriðjungi meiri en á sama tíma í fyrra sem er
þó minni vöxtur en á fyrstu tveimur fjórðungum ársins
Einkaneysla og vísbendingar1
1. ársfj. 2019 - 3. ársfj. 2022
1. Greiðslukortavelta á föstu verðlagi. Væntingavísitala Gallup er árstíðarleiðrétt.
Grunnspá Seðlabankans fyrir vöxt einkaneyslu á 3. ársfj. 2022.
Heimildir: Gallup, Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Einkaneysla (v. ás)
Greiðslukortavelta alls (v. ás)
Væntingavísitala Gallup (h. ás)
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd III-3
Vísitala
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
25
40
60
80
100
120
140
160
180
200
2022202120202019
Einkaneysla 2015-20251
1. Grunnspá Seðlabankans 2022-2025. Brotalína sýnir spá PM 2022/3.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd III-4
-4
-2
0
2
4
6
8
10
20252024202320222021202020192018201720162015
Fjármunamyndun atvinnuvega og framlag undirliða
1. ársfj. 2018 - 2. ársfj. 2022
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Almennir atvinnuvegir
Stóriðja
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd III-5
-30
-20
-10
0
10
20
30
40
50
20222021202020192018
Skip og flugvélar
Alls