Peningamál - 23.11.2022, Blaðsíða 36

Peningamál - 23.11.2022, Blaðsíða 36
PENINGAMÁL 2022 / 4 36 Spenna á vinnumarkaði sem fjarar út á spátímanum Enn er töluverð spenna á vinnumarkaði þótt vísbendingar séu um að hún fari minnkandi. Grunnspáin gerir ráð fyrir að heildarvinnustundum fjölgi um rúmlega 5% í ár en að hægja muni á fjölgun þeirra á næstu árum. Talið er að atvinnuleysi samkvæmt VMK verði 3,8% í ár en að það þokist upp í 4,3% undir lok spátímans (mynd IV-6). Það segir þó aðeins hluta sögunnar því að einnig mun draga úr spennu á vinnumarkaði vegna hjöðnunar jafnvægis- atvinnuleysis á spátímanum. Horfur fyrir skráð atvinnu- leysi eru áþekkar en búist er við að það minnki lítillega á næsta ári og verði heldur minna eða 3,9% í lok spátímans. Vísbendingar um nýtingu framleiðsluþátta Horfur á hóflegum framleiðnivexti á spátímanum Sé miðað við verga landsframleiðslu á vinnustund sam- kvæmt VMK jókst framleiðni vinnuafls um 1,7% milli ára í fyrra eftir 2% samdrátt árið áður. Horfur eru á hægari vexti í ár en á þennan mælikvarða dróst framleiðni saman um 2% milli ára á fyrri helmingi ársins. Sé miðað við vinnustundir úr vinnumagni þjóðhagsreikninga er samdrátturinn litlu minni eða 1½%. Grunnspá bankans gerir ráð fyrir að síðari hluti ársins verði hagfelldari og að landsframleiðsla á vinnustund samkvæmt VMK aukist um ½% milli ársmeðaltala í ár. Þá er búist við að hún aukist að jafnaði um 1% á ári næstu þrjú ár. Áfram álag á framleiðsluþætti Samkvæmt árstíðarleiðréttum niðurstöðum haustkönnun- ar Gallup töldu 54% stjórnenda sig búa við skort á vinnu- afli og stóð hlutfallið í stað milli kannana. Þá töldu 56% stjórnenda sitt fyrirtæki eiga erfitt með að mæta óvæntri eftirspurn sem er heldur lægra hlutfall en í síðustu könnun (mynd IV-7). Er það í fyrsta sinn síðan haustið 2020 sem hlutfallið lækkar á milli fjórðunga. NF-vísitalan, sem tekur saman fjölda vísbendinga um nýtingu framleiðsluþátta, bendir til þess að áfram sé töluvert álag á framleiðsluþætti þótt lítillega hafi dregið úr því á þriðja ársfjórðungi. Miðað við nýjustu tölur þjóðhagsreikninga er útlit fyrir að spennan í þjóðarbúskapnum hafi reynst lítillega minni á fyrri hluta ársins en áður var talið. Grunnspáin gerir því ráð fyrir að framleiðsluspenna verði heldur minni í ár en í ágústspá bankans eða 1% af framleiðslugetu í stað 11/2%. Nú er talið að hún nái hámarki á næsta ári og hjaðni hægar en áður var talið. Þá mun enn verða smávægileg spenna í þjóðarbúskapnum á síðasta ári spá- tímans (mynd IV-8). Um þetta mat ríkir töluverð óvissa en nánar er fjallað um óvissuþætti spárinnar og fráviksdæmi í rammagrein 1. Atvinnuleysi 2015-20251 1. Atvinnuleysi miðað við vinnumarkaðskönnun Hagstofu Íslands (VMK) og skráð atvinnuleysi Vinnumálastofnunar án hlutabóta (VMST). Grunnspá Seðlabankans 2022-2025. Brotalínur sýna spá PM 2022/3. Heimildir: Hagstofa Íslands, Vinnumálastofnun, Seðlabanki Íslands. VMK VMST % af mannafla Mynd IV-6 0 1 2 3 4 5 6 7 8 ‘25‘23‘21‘19‘17‘15 ‘25‘23‘21‘19‘17‘15 Nýting framleiðsluþátta1 1. ársfj. 2006 - 3. ársfj. 2022 1. Mælikvarðar fyrir nýtingu framleiðsluþátta byggjast á viðhorfskönnun Gallup meðal 400 stærstu fyrirtækja landsins. Vísitala nýtingar framleiðsluþátta (NF-vísitalan) er fyrsti frumþáttur valinna vísbendinga um nýtingu framleiðsluþátta sem er skalaður til svo að meðaltal hans er 0 og staðalfrávik 1. Ítarlegri lýsingu má finna í rammagrein 3 í PM 2018/2. Árstíðarleiðréttar tölur. Brotalínur sýna meðalhlutföll tímabilsins. Heimildir: Gallup, Seðlabanki Íslands. Fyrirtæki með starfsemi nærri eða umfram hámarks- framleiðslugetu (v. ás) Hlutfall fyrirtækja (%) Mynd IV-7 0 10 20 30 40 50 60 -3 -2 -1 0 1 2 3 ‘20 ‘18 ‘16 ‘14 ‘12 ‘10 ‘08 ‘06 Fyrirtæki sem búa við skort á starfsfólki (v. ás) NF-vísitala (h. ás) Staðalfrávik ‘22 Framleiðsluspenna 2015-20251 1. Grunnspá Seðlabankans 2022-2025. Brotalína sýnir spá PM 2022/3. Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands. % af framleiðslugetu Mynd IV-8 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 20252024202320222021202020192018201720162015
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72

x

Peningamál

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Peningamál
https://timarit.is/publication/1144

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.